Warunkiem poprawnej pracy osadu czynnego jest ciągłe mieszanie go ze ściekami, dla utrzymania go w stanie zawieszenia i dostarczania tlenu. Ma tona celu ułatwienie drobnoustrojom dostępu do pożywienia oraz umożliwienie im oddychania.
Proces oczyszczania osadem czynnym jest sztucznie spotęgowanym procesem samooczyszczania wody. Przebieg tego procesu jest identyczny jak w naturalnej rzece lub w jeziorze z tą tylko różnicą, że w komorach napowietrzania jest nagromadzona w małej objętości olbrzymia ilość drobnoustrojów. Dzięki temu proces przebiega znacznie szybciej i intensywniej niż w rzece. Organizmy biorące udział w oczyszczaniu są podobne do organizmów żyjących w złożach biologicznych.
W porównaniu ze złożami biologicznymi komory osadu czynnego są pozbawione much i zapachów, a ich wyższa sprawność oczyszczania nie zależy w tak dużym stopniu od temperatury otoczenia jak sprawność złóż biologicznych. Najwyższą sprawność osad czynny osiąga przy + 3Ó°C.
Ujemne cechy oczyszczalni pracujących w technologii osadu czynnego to:
— trudna obsługa,
— duże ilości silnie uwodnionego osadu,
— duże zużycie energii na pompowanie i napowietrzanie,
— wrażliwość na nierównomierny dopływ ładunku zanieczyszczeń (mała bezwładność technologiczna).
W przypadku oczyszczania małych ilości ścieków i nierównomiernego ich spływu mają zastosowanie tzw. uproszczone sposoby stosowania osadu czynnego. Ich istotą jest długotrwałe napowietrzanie mieszaniny ścieków i osadu czynnego nisko obciążonego ładunkiem zanieczyszczeń organicznych [65]. Ograniczone jest także wstępne mechaniczne oczyszczanie ścieków. Usuwa się jedynie grubsze zanieczyszczenia na kracie. Uproszczony jest również sposób unieszkodliwiania nadmiernego osadu czynnego, realizowany zazwyczaj równolegle z procesem oczyszczania ścieków w wyniku stabilizacji tlenowej.
Uproszczone stosowanie osadu czynnego jest najprostszym sposoboem oczyszczania ścieków osadem czynnym (rys. 13-26a). Występują tu tylko cztery elementy: krata, komora napowietrzania, osadnik wtórny i urządzenie do recyrkulacji osadów.
Praca tego układu polega na zawracaniu całej ilości osadu z osadnika wtórnego do komory napowietrzania. Powstający przy tym nadmierny osad jest stabilizowany w trakcie procesu oczyszczania ścieków w komorze napowietrzania. Utrzymymwanie równowagi między przyrostem osadu a jego stabilizacją jest możliwe tylko do pewnej granicy obciążenia osadu ładunkiem zanieczyszczeń, powyżej której przyrost osadu czynnego zaczyna przeważać nad możliwością jego ustabilizowania w komorze napowietrzania. W takim wypadku należy, dla ustabilizowania nadmiernego osadu, wprowadzić nowy element — komorę tlenowej stabilizacji osadu (rys. 13—26b). Do komory stabilizacji tlenowej I okresowo usuwa się osad z układu recyrkulacji.
IJ-26. Schemat tecł iposobu stosowani, agą osadu nad mit
ujedzenia, b) w w\ agi
| I - krata, 2—komora ‘ - komora tlenowej stal
Bardziej zło. sMizacji kontt tomora napo u n j komorze dodatll do komory nap osadu czynnego, j tlenowej osadu J I Stosowane s<| tych niezależnie osadu. Taka koni ®eń jest tak wyj toaeracji.
Dwie ostatnie Przy dużej nierówi ^lożna wtedy wyk ‘h komory napo’ stężenia dopływaj* % automatyzacj;
■5^6.1. Oczyszczi Ocznych „Bioblc czynnego wg
410