IMG 07 (2)

—    Można porozmawiać z nim na różne tematy. Potrafi być bezpośredni tak z kolegą, jak i koleżanką (dziewczynka).

—    Chętnie wszystko pożycza (dhłopiec).

—    Rozbawia klasę (chłopiec).

—    Gdy na lekcji jest sam (bez swojego towarzystwa) potrafi się skupić i otrzymać dobry stopień (dziewczynka).

—    Mówi to, co myśli. Jest prawdomówny i szczery (chłopiec).

Niekiedy klasa z trudem i niespodziewanym oporem wypowiada się na temat zalet ucznia trudnego, o którym dotąd mówiono tylko źle i z przekąsem. W takiej sytuacji warto zachęcić uczniów do zespołowego porozumienia się, zanim rozpoczną zabierać glos na forum całej klasy.

Następnie uczniowie zastanawiają się nad sposobami przyjścia z pomocą opiniowanemu uczniowi, aby mógł stać sio lepszy. Obowiązkiem nauczyciela jest niedopuszczenie do natarczywego przypominania (wbrew założeniom owej techniki) ujemnych cech postępowania ucznia. Można wymieniać je tylko w ścisłym kontekście z proponowanymi sposobami pomocy lub udzielanymi radami.

Niżej podaję niektóre tylko fragmenty wypowiedzi uczniów klasy VII na temat form pomocy chłopcu, o którym była wyżej mowa:

—    Po prostu powinniśmy go rozumieć i nie śmiać się, gdy odpowiada na lekcji (chłopiec).

—    Trzeba stworzyć taką atmosferę w klasie, żeby on się nie wstydził, żeby mówił to, co myśli (chłopiec).

—    Największą rolę powinni odegrać jego koledzy. Chodzi mi o takidh prawdziwych kolegów, którzy nie tylko wyjdą z nim pobawić się lub pograć w piłkę, lecz takich, którzy umieliby zrozumieć go nawet wtedy, gdy coś złego zrobi i wytłumaczyliby mu, aby tego drugi raz nie robił (dziewczynka).

.r— Edek powinien znaleźć sobie takiego kolegę, który umiałby połączyć naukę z przyjemnością. Na przykład, gdy są na wycieczce, to tak dla rozrywki popytać go z jakiejś lekcji, Wówczas wiadomości jakoś lepiej utrwalają się (dziewczynka).

Zgłoszone przez uczniów wypowiedzi podsumowuje wychowawca klasy. StaTa się nie pominąć w tym żadnej cechy pozytywnej opiniowanego ucznia i odwołuje się do poczucia jego odpowiedział ności za własne postępowanie, tj. wyraża zaufanie klasy wobec niego jako jednostki zdolnej sprostać zadaniom, jakie stawia szkoła.

W praktycznym zastosowaniu technik sondażu. opinii o uczniach warto oddać pierwszeństwo technice pierwszej, druga bowiem — wbrew pozorom — jest trudniejsza w użyciu. Z reguły też najpierw stosujemy te techniki wobec uczniów nie sprawiających specjalnych trudności wychowawczych. W ten sposób uczniowie społecznie nieprzystosowani mogą łatwiej poddać się ocenie klasy. W każdym razie zastosowanie tydh technik bez wyrażenia na to zgody ocenianego ucznia nie miałoby żadnego sensu. Trzeba się więc pogodzić z faktem, iż nie każdy uczeń trudny zechce poddać się zbiorowej ocenie klasy.

Na jednej godzinie wychowawczej można wysondować kolejno opinie klasy o 2-3 uczniach. Sondaż taki, choćby z przyczyn programowych, może mieć miejsce tylko sporadycznie. Uwaga ta dotyczy w zasadzie wszystkich pozostałych technik wychowawczych.

b. Techniki socjodramatyczne i decyzji grupowej

Do znanydh na ogół technik wychowawczych należą techniki socjodramatyczne i decyzji grupowej. Oddają one niewątpliwą przysługę w pracy wychowawczej z uczniami trudnymi. Spełniają również funkcję profilaktyczną i psychoterapeutyczną.

Techniki socjodramatyczne polegają na spontanicznym odegraniu (udramatyzowaniu) jakiegoś wydarzenia czy sytuacji z życia uczniów z odpowiednim przedyskutowaniem przedstawionych wcześniej improwizacji. Głównym założeniem stosowanych technik socjodramatycznych jest teza o diagnostycznym, terapeutycznym i wychowawczym wpływie tzw. spontaniczności twórczej. Rozumie się przez nią zdolność właściwego reagowania na nową sytuację lub zdolność nowego reagowania na starą sytuację (Moreno J. L., 1959, s. 34). W wyniku tak rozumianej spontaniczności jednostka jest w stanie lepiej dostosować się do wciąż zmieniających się warunków i sytuacji, w których się znajduje.

Jedna z odmian technik socjodramatycznych, stosowana z zamiarem zapobiegania trudnościom wychowawczym w klasie i

167