krakow4

KRA

O W

Ulica Grodzka

Wybiegająca z południowego narożnika rynku ulica Grodzka prowadzi prosto na Wawel, dzięki czemu nadano jej w przeszłości reprezentacyjny charakter. Stojące przy niej kamienice mają rodowód średniowieczny, ale ich fasady pochodzą zazwyczaj z XIX stulecia.

□    Kościół śś. Piotra i Pawła | 15 min Ten wspaniały gmach, pierwsza barokowa budowla w Krakowie, jest efektem współpracy króla Zygmunta III Wazy, jezuickiego kaznodziei Piotra Skargi i architekta Giovanniego Trevana. Modelowa świątynia jezuitów realizowała XVII-wieczny program oddziaływania na wiernych przez sztukę i architekturę.

Wysoka kopuła umożliwiła zawieszenie tzw. wahadła Foucaulta - puszczane w ruch w czwartki o 10.00,11.00 i 12.00 (oprócz świąt), sunie w ciszy przez kościół, a posadzka i Ziemia obracają się względem niego. Wejście do transeptu i krypt płatne.

Q Kościół św. Andrzeja | 15 min Sąsiedni kościół, ufundowany pod koniec XI, a wzniesiony w XII w., jest jedną z najstarszych budowli na ziemiach polskich, które przetrwały do naszych czasów. Jak pisał Długosz, był jedynym budynkiem w Krakowie, który oparł się najazdowi tatarskiemu w 1241 r., dając przez cały czas schronienie ludności.

Bryła świątyni, prawie niezmieniona od czasu budowy, ma charakterystyczne romańskie okna - biforia (podwójne) i triforia (potrójne). W barokowym wnętrzu odkryto freski z XII w. W skarbcu przechowuje się bezcenne Xlll-wieczne relikwiarze, mozaikowy obraz Madonny z przełomu XII i XIII w., a także XIV-wieczne figurki jasełkowe, ufundowane prawdopodobnie przez Elżbietę Łokietkównę, żonę króla węgierskiego Karola Roberta.

*□ Wawel I 1-4 godz.

Wawel był siedzibą książęcą na długo przed powstaniem państwa polskiego. Wykopaliska archeologiczne odsłoniły relikty kilku murowanych preromańskich budowli. Jedną z nich, kaplicę NMP powstałą przed 950 r., można obejrzeć na wystawie „Wawel Zaginiony".

Pierwsi Piastowie osiedlili się na Wzgórzu Wawelskim pod koniec X w. Wkrótce w katedrze wawelskiej złożono bezcenne relikwie, w tym włócznię św. Maurycego, a potem także insygnia koronacyjne. Za panowania Jagiellonów zespół romańskich i gotyckich gmachów przebudowano na pyszną renesansową rezydencję.

Decyzja Zygmunta III Wazy o przeniesieniu stolicy do Warszawy oznaczała kres świetności Wawelu. Po III rozbiorze Polski, zamieniony w austriackie koszary, niszczał, aż w 1905 r. został wykupiony przez społeczeństwo polskie. Rozpoczęto prace konserwatorskie, w wyniku których Wzgórze Wawelskie stało się dzisiejszą skarbnicą narodowych pamiątek.

□    Katedra Świątynia o gotyckiej trójnawowej bryle z transeptem, otoczona trzema wieżami (Zygmuntowską, Zegarową i Srebrnych Dzwonów), pochodzi z 1364 r. Przez wieki katedrę otaczano kaplicami i przybudówkami - w efekcie jest prawdziwym konglomeratem stylów architektonicznych.

W mrocznym, niezbyt przestronnym wnętrzu, w którym koronowano niegdyś i grzebano władców Polski, znajdują się m.in. sarkofagi królewskie, srebrna konfesja św. Stanisława (tzw. C>łtarz Ojczyzny), przy której w 1411 r. Władysław Jagiełło zawiesił zdobyte pod Grunwaldem chorągwie krzyżackie, późnorenesansowe stalle i piękny czarny krucyfiks królowej Jadwigi (w północnej nawie, obok zakrystii).

Zwiedzając katedrę, warto zajrzeć do wszystkich 19 kaplic bocznych, a zwłaszcza do słynnej kaplicy Zygmuntowskiej (piąta w prawej, południowej nawie). Nakryta złotą kopułą (symbol pomyślności wieku), stanowi arcydzieło włoskiego renesansu. W niszach są nagrobki Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta. Nie sposób pominąć póź-nogotyckiej kaplicy Świętokrzyskiej (pierwsza w południowej nawie) z XV-wiecznymi ikonami, gdzie w grobowcu rzeźbionym przez Wita Stwosza spoczywa Kazimierz Jagiellończyk.

Przy południowym portalu kościoła Mariackiego umieszczono średniowieczne kuny. w których niegdyś wystawiano na widok publiczny grzeszników. Najczyściej pokutowała tak młodzież za wszelkie wykroczenia przeciwko szóstemu przykazaniu.

!> Wzgórze otwarte dla turystów

codz. V-IX 6.00-20.00.

X-IV 6.00-17.00. Dziedziniec zamykany jest na 30 min przed zamknięciem bram wzgórza. W Biurze Obsługi Turystów można wynająć przewodnika, 1x12/4221697.

Na Wzgórzu działa letnia kawiarenka i restauracja.

W nd. bezpł. zwiedzanie wnętrz komnat królewskich i wystawy „ Wawel Zaginiony".

447