Laboratorium materiałoznawstwa0

ćwiczenie 5

REKRYSTALIZACJA 5»1. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenie jest ugruntowanie na drodze własnego, praktycznego wykonanie ćwiczenia wiadomości o zmianach strukturalnych i mechanicznych, jakie zachodzą po zgniocie metali i stopów oraz ich rekrystalizacji.

5.2. Podstawowe wiadomości $.2.1. Przebieg odkształceń w metalu lub stopie

5.2.1.1. Odkształcenia_ pojedynczego kryształu

Siły przyłożone mogą wywoływać odkształcenia sprężyste i odkształcenia plastyczne.

W pierwszym przypadku zaohodzą odkształcenia sieci przestrzennej, (objawiające się zmianą parametru), które po odjęciu działającej siły zanikają i atomy powracają na swe dawne położenia - nie ma tu żadnych zmian trwałych. W drugim przypadku, po przekroczeniu granioy sprężystości, następują odkształcenia plastyczne - a więc zmiany trwałe.

Odkształcenia trwałe plastyczne zachodzą w wyniku:

-    poślizgów,

-    tworzenia się bliźniaków.

A. Poślizgi

Poślizg jest to przesunięcie się jednej części kryształu względem drugiej. Poślizg jest określony przez płaszczyznę, wzdłuż której zachodzi przesunięcie, oraz przez kierunek, w którym to przesunięcie następuje. Poślizgi zachodzą po płaszczyznach najgęściej obsadzonych atomami. Zakłócenia w budowie, występujące na pewnyoh płaszczyznach, stwarzają opory i uniemożliwiają zachodzenie poślizgów. Przebieg poślizgów jest przedstawiony na rys. 5-1 i 5-2.

Ry8• 5.1. Przedstawienie odkształoeń zaohodzącyoh w pojedynczym krysztale pod wpływem działających sił:    prze

sunięcia po płaszczyznach poślizgowyoh f12j

Poślizg nastąpi w tym kierunku, który jest wytyczony przez linię łączącą największą ilość atomów na płaszczyźnie poślizgu. Są więc dwa terminy związane z poślizgami:

1)    płaszczyzna poślizgu - płaszczyzna najgęściej obsadzona atomami, po której nastąpi poślizg,

2)    kierunek poślizgu - linia na płaszczyźnie poślizgu, łącząca największą ilość atomów, w kierunku której zajdzie poślizg.

Każda z podstawowych siatek ma wiele płaszczyzn poślizgów i wiele kierunków poślizgów.Na przykład: a) siat-