Laboratorium materiałoznawstwa1

Ćwiczenie 3

BADANIA METALOGRAFICZNE MAKROSKOPO^r* E -

3.1 o Cel ćwiczenia

r Celem ćwiczenia jest badanie strukkhry materiałtf okiem nieuzbrojonym lub zs pomocą lupy o kilkakrotnym powiększeniu w celu orientacyjnego określenia wad proes su technologicznego, a więc wad odlewniczych, spawała?-ozych, przeróbki plastycznej itp. \

3.2. Podstawowe wiadomości

polegają na stwierdzeniu budowy iUb wad me

teriału na próbkach pobranych z badanego przedmiotu, przy czym ocenę przeprowedza się okiem nieuzbrojonym lub przy powiększeniu nie przekraczającym 25 razy^JPróbkę po biera się z odpowiednich miejsc przez wycięcie piłą łub innym sposobem, zwracając przy tym uwagę, by nie nastą piły zmiany w budowie na skutek wpływu temperatury lub zgniotu. Po wycięciu, przeznaczoną do badania płaszczyznę próbki obrabia się mechanicznie przez skrawanie, a następnie wygładza się na papierach ściernych. Obserwując tak przygotowany szlif w stanie nietrawionym można w materiale 'wykryć pozostałości jamy usadowej, pęcherze, po~

ry, pęknięcia i większe wtrącenia niemetaliczne.

Kolejnym stepem Jest wytrawienie wykonanego szłifue

Odczynniki do badaii makroskopowych są zwykle roztworami kwasów nieorganicznych lub soli i za wzglądu na przeznaczenie można Je podzielić na dwie grupy:

1)    odczynniki do głębokiego trawienia_s

2)    odczynniki do powierzchniowego trawienia„

'j Odczynniki do głębokiego trawienia są wodnymi roztworami jednego lub kilku kwasów i działają silnie koro-dująoo na powierzchnię metalu. Działanie to Jest jednak szybsza w miejscach gdzie występują jakiekolwiek nieciągłości metalu, a więc pory, zażużlenia, pęknięoie ozy rządzizny materiałowe. Podobnie silnie wytrawiają się miejsca niejednorodne pod względem struktury i składu chemicznego. dzięki czemu uwidaczniają się osie dendry-tów_:. włókaistość w przedmiotach walcowanych, warstwy zahartowane, spoiny i wszelkie wady wtopienia w złączach spawanych. Często, dla przyśpieszenia wytrawienia, stosuje się podgrzewanie odczynnika do temperatury 60+100°C (333+373 K) (trawienie na gorąco).

Odczynniki do powierzchniowego trawienia są najczęściej odczynnikami miedziowymi, to znaczy zawierającymi ^rsole miedzi... Należą do nich między innymi odczynniki

na, Anczyc-a, Oberhoffera, Adlera i Fry.

Mechanizm działania tych odczynników najłatwiej wyjaśni 6 na przykładziepjFrawlenig odczynnikiem HeynaAPrńb-

kę stalową zanurzamy w odczynniku, z którego wytrąca się i osadza na powierzchni zgładu miedź. Miedź osadza się w miejscach bogatszych w żelazo. Miejsca bogatsze w C, P i S zostają silniej zaatakowane przez odczynnik, ponieważ brak na nich warstewki miedzi, co uwidacznia się ich wyraźnym zaoieranieniem, ^

Trzeba zaznaczyć, że próbki przeznaczone do powierzchniowego trawienia mogą być obrobione średnio dokładnie, w niektórych przypadkach nawet dokładnie (polerowane), natomiast powierzchnia próbek przeznaczonych do głębokiego trawienia może być na ogół obrobiona zgrubnie.