mity009 (2)

20 Informacja o częściej wykorzystywanych źródłach

i przekł. T. Kowalskiego, MPH s.n., t. I, Kraków 1946 (przekład na s. 48-54). Literatura: W. Swoboda, SSSII, 238-239.

Kadłubek, Wincenty (zm. 1223), autor Kroniki Polakóiu (Chronica Polonorum) od najdawniejszych czasów do roku 1202 (trzy pierwsze księgi w formie dialogu). Oparta w dawniejszych partiach (do 1113 r.) na kronice Anonima Galla, znacznie poszerza i pogłębia w czasie dane swego źródła dotyczące najdawniejszych, legendarnych dziejów Polski, wiążąc je poprzez osoby Aleksandra Macedońskiego, Juliusza Cezara i Grakchusa-Kraka z dziejami świata starożytnego. Wprowadził pojęcie Lechici na określenie Polaków, przeniósł kolebkę Polski z Gniezna do Krakowa, znacznie wydłużył listę legendarnych władców Polski (Krak-Wanda-Lestkowie-Pompiliusze/Popiele). Popularność kroniki w następnych stuleciach sprawiła, że Kadłubkowa wizja dziejów (i „pradziejów") Polski została zakwestionowana dopiero w XIX w. Wydanie krytyczne: Mistrza Wincentego zioanego Kadłubkiem Kronika polska, ed. M. Plezia, MPH s.n., t. XI, Kraków 1994. Przekład polski z obszernym wstępem i komentarzem: Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), Kronika polska, ed. B. Ktirbis, Wrocław 1996 (Biblioteka Narodowa 1,277). Literatura: wstęp B. Kurbis, s. HI-CXXXII.

Knauthe, Christian (1706-1784), autor dzieła o pochodzeniu Słowian, ich pogańskiej religii i chrystianizacji Derer Oberlausitzer Sorber-wenden umstdndliche Kirchengeschichte (...) (Górlitz 1767), reprint ze wstępem R. Olescha, Kóln-Wien 1980 („Mitteldeutsche Forschungen", 85).

Knytlinga-saga (Saga o potomkach Kanuta), anonimowy utwór sta-roislandzki z II poł. XIII w. W partiach dwunastowiecznych, opartych w dużym stopniu na kronice Saksa Gramatyka, przynosi pewne uzupełnienia dotyczące pogańskiego kultu u Rugian/Ranów. Polskiego przekładu brak. Wydanie krytyczne: B. Gudnason, Danakonunga sę-gur, Reykjavik 1982, 91-321. Tłumaczenie niemieckie W. Batkego w: Die Geschichte von den Orkaden, Ddnemark und der Jomsburg, Dussel-dorf-Kóln 1966 (I wyd. 1924) („Thule. Altnordische Dichtung und Prosa", 19), 221-392.

Kosmas z Pragi (ok. 1045-1125), autor pierwszej Kroniki Czechóio (Chronica Boemorum) w trzech księgach, w której zawarł wykład najdawniejszych, legendarnych dziejów swego narodu (Bohemus-Czech, Krok, Lubosza, Przemysł i jego następcy) oraz przygodne i mało wiarygodne dane o pogańskiej religii Czechów. Dzieło Kosmasa legło u podstaw późniejszej historiografii czeskiej. Wydanie krytyczne: B. Bretholz, MGH SSrG s.n., II, 1923. Polski przekład M. Wojciechowskiej (z obszernym wstępem i komentarzem): Kosmasa Kronika Czechów, Warszawa 1968. Literatura: wstęp M. Wojciechowskiej, s. 5-79.

Krantz, Albert (1448-1517), autor kilku (pośmiertnie ogłoszonych drukiem) dzieł, w których usiłował objąć historię (od legendarnych początków) krajów znajdujących się w strefie wpływów związku hanzeatyckiego: Wandalia (1519) - tutaj Pomorze i Połabszczyzna, Saxonia (1520), Chronica regnorum acjuilonarium (Kronika państzo północnych; Dania, Szwecja, Norwegia) (wyd. niem. 1545, łac. 1546), Metro-polis (1548). Krytycznych wydań i polskich tłumaczeń brak.

Kromer, Marcin (ok. 1512-1589), humanista i historyk, autor m.in. dzieła De origine et rebus gestis Polonorum (O początkach i dziejach Polski), Bazylea 1555, w trzydziestu księgach, wyd. następne: 1558, 1568 (zmienione). Polski przekład wydał Marcin Błażewski (zm. ok. 1628) pt. O spraioach, dziejach i wszystkich innych potocznościach koronnych polskich ksiąg XXX, Kraków 1611, dalsze wyd.: Warszawa 1767 (F. Bo-homolec), Sanok 1857 (Popliński) i 1868. Kramer odznaczał się znacznym, jak na swoje czasy, zmysłem krytycznym, także w zakresie legendarnych dziejów Polski; jego dzieło było swego rodzaju antytezą dzieła Bielskiego(-ich). Literatura: „Nowy Korbut", t. II, 1964, 412--419.

Kronika książąt polskich (Chronica principum Poloniae), anonimowy utwór historiograficzny powstały na Śląsku pod koniec XIV w., obejmuje okres od czasów legendarnych Polski, opierając się w odniesieniu do czasów najdawniejszych na kronice Galla Anonima, dla okresu późniejszego na Kronice polsko-śląskiej; w części oryginalnej, od II poł. XIII w., koncentruje się na sprawach śląskich. Wydanie: Z. Węclewski, w: MPH III, 1878, 423-578. Tłumaczenia polskiego brak. Literatura: J. Dąbrowski, Dawne dziejopisarstwo polskie (do r. 1480), Wrocław 1964, 165-168; R. Heck, „Chronica principum Poloniae" a „Chronica Polono-