44431 mity008

18 Informaqa o częściej wykorzystywanych źródłach

wydawcy o stosunku kroniki Dzierzwy do Kadłubka, A. Bielowskie-go w MPH 11,1872,163 nn. Literatura: Banaszkiewicz 1979.

Ebo (zm. 1163), mnich w Michelsbergu pod Bambergiem, autor jednego z żywotów Pomorza, św. Ottona z Bambergu. W języku polskim wydano tylko fragmenty odnoszące się bezpośrednio do Pomorza w tłumaczeniu J. Wikarjaka: Pomorze Zachodnie iv żyiootach Ottona, Warszawa 1979,141-154. Ostatnie krytyczne wydanie tekstu łacińskiego: Ebo, Żywot św. Ottona biskupa bamberskiego, ed. J. Wikar-jak, wstęp i komentarz K. Liman, MPH s.n., t. VII, fasc. 2, Warszawa 1969. Literatura: wstępy J. Wikarjaka, Pomorze Zachodnie..., 31-36 i K. Li-mana, MPH VII/2, V-XXIV.

Frentzel, Abraham (1656-1740), łużycki pastor, językoznawca i historyk. Położył duże zasługi dla badań nad językiem, historią i kulturą Serbów łużyckich. Autor m.in. dzieła o (rzeczywistych bądź rzekomych) bogach pogańskich Serbów (Słowian): De diis Slaoorum et Sora-borum in specie, wyd. w: „Scriptores rerum Lusaticarum", t. II, Leip-zig-Budissin 1719, 85-236. Literatura: J. Petr, Abraham Frencel - serbo-łużycki prekursor slaiuistyki, w: Prekursorzy słoioiańskiego językoznawstwa poróionawczego (do końca XVIII w.), Wrocław 1987,229-248.

Gall Anonim, tradycyjna nazwa cudzoziemskiego autora anonimowej najstarszej kroniki polskiej, napisanej na początku XII w. na cześć księcia Bolesława Krzywoustego. Kronika składa się z trzech ksiąg, doprowadzona została do 1113 r. i nie została ukończona, stała się podstawą całej późniejszej tradycji historycznej w Polsce (choć oddziaływała nie tyle bezpośrednio, ile za pośrednictwem kroniki Kadłubka). Na początku zawiera wywód przodków Mieszka I sięgający Piasta oraz wspomina o Popielu. Wyd. krytyczne: K. Maleczyń-ski, Anonima tzzo. Galla kronika czyli dzieje książąt i loładcóiu polskich, MPH s.n., t. II, Kraków 1952. Tłumaczenie polskie (R. Gródeckiego): Anonim tzw. Gall, Kronika polska, Wrocław 1965 i późn. wyd. (Biblioteka Narodowa 1,59). Literatura nieprzebrana, zob. wstęp M. Plezi do polskiego tłumaczenia, s. IH-XCIV.

Hajek z Liboćan, Vaclav (zm. 1553), autor Kroniki czeskiej (Praga 1541), obejmującej dzieje narodu czeskiego od początków do roku 1526. We wcześniejszych partiach tego dzieła zawarł wiele informacji i podań dotyczących legendarnych dziejów Czech. Polskiego przekładu i literatury brak. Wyd.: Vaclava Hdjka z Liboćan, Kronika ćeska, ed. V. Flajshans, t. I-IV, Praha 1918-1933.

Helmold z Bozowa (ok. 1120-po 1177), proboszcz w Wagrii (wsch. Holsztyn) i autor Kroniki Słowian (Chronica Slavorum), w partiach do 1066 r. opartej na dziele Adama z Bremy, w której dał najdokładniejszy ze znanych obraz dziejów i społeczeństwa Słowian północno-zachodnich, w tym ich pogańskiej religii. Wyd. krytyczne: B. Schmeid-ler, MGH SSrG, 1937 (wyd. III); na nim oparte dwujęzyczne (łac.--niem.) wyd. H. Stooba w: AQzdGM 1.19, 1963. Tłumaczenie polskie J. Matuszewskiego: Helmolda Kronika Słowian, Warszawa 1974 (wstęp i komentarz J. Strzelczyk). We wstępie tym (s. 5-69) podana ważniejsza literatura przedmiotu do początku lat siedemdziesiątych.

Herbord (zm. 1168), mnich w klasztorze Michelsberg k. Bambergu, autor Dialogu o życiu św. Ottona biskupa bamberskiego (1159), podobnie jak dwa pozostałe żywoty (Mnicha z Priifening i Ebona) będącego ważnym źródłem do poznania społeczeństwa pomorskiego i jego pogańskiej religii. Tylko wyjątki w polskim przekładzie J. Wikarjaka w: Pomorze Zachodnie w żywotach Ottona, Warszawa 1979, 157-171. Wydanie krytyczne tekstu łacińskiego J. Wikarjaka (wstęp i komentarz K. Liman): Herbord, Dialog o życiu św. Ottona biskupa bamberskiego, MPH s.n., t. VII, fasc. 3, Warszawa 1974. Literatura: wstępy J. Wikarjaka (s. 36-43) i K. Limana (s. V-XXVII); K. Liman, Dialog Herborda. Ze studiów historycznoliterackich nad biografią łacińską XII w., Poznań 1975.

Ibrahim ibn Jakub (al-Israili al at-Turtusi), żydowski podróżnik i dyplomata w służbie kalifa kordobańskiego w X w. W latach 965--966 odbył podróż do krajów słowiańskich, z której spisał cenną, nie zachowaną niestety w całości relację, przekazaną przez późniejszych kompilatorów. Relacja, napisana w języku arabskim, zawiera m.in. opis państwa Mieszka I, obok przeważających elementów rzeczowych i wiarygodnych znalazły się także legendarne (np. o krainie Amazonek). Edycja krytyczna wraz z tłumaczeniem polskim: Relacja Ibrahima ibn Jakuba z podróży do krajów słowiańskich w przekazie al-Bekriego, ed.