Obraz6 (58)

Kation CI* reaguje z toluenem według mechanizmu podstawienia elektronowego. Reakcja zachodzi w położeniach orto i para względem grupy metylowej. Ograniczając się do podstawienia w położeniu para można mechanizm tej reakcji przedstawić zapisem:

5.6. Otrzymywanie związków magnezoorganicznych

Związkami metaloorganicznymi nazywamy związki chemiczne, które zawierają wiązania atomów węgla z atomami metalu.

Z przykładami organicznych związków metali spotkaliśmy się już w rozdz. 2.12 (tetraetyloolów PKCiHjk) i w rozdz. 3.6 (sole acetylenu). Największe znaczenie w syntezie organicznej mają związki magnezu, od nazwiska ich odkrywcy nazywane związkami Grignarda.

RMgX

ogólny wzór związku magnezoorganicznego R - grupa alifatyczna lub aromatyczna, X = CI, Br, I

CHjCHjMgCI    CjHjMgBr

chlorek etylomagnezu    bromek fenylomagnezu

Alifatyczne i aromatyczne związki magnezoorganiczne tworzą się bardzo łatwo z metalicznego magnezu i związków halogenoorganicznych, na przykład:

CsHsMgBr

CtHjBr + Mg

Reakcja z magnezem musi być wykonywana w bezwodnych rozpuszczalnikach, ponieważ woda powoduje natychmiastowy rozkład związków magnezoorganicznych:

CHjMgCl + HjO —► CłŁ + Mg(OH)Cl

Niektóre zastosowania związków magnezu w syntezie organicznej (czyli do otrzymywania innych związków) poznamy w następnych rozdziałach

Ćwiczenie 53. Wiązania węgiel-metal są spolaryzowane. Węgiel jest bardziej elektroujemny niż metale, a więc polaryzacja wiązań wytwarza ładunki ujemne przy atomach węgla i dodatnie przy atomach metalu. W skrajnych przypadkach mogą nawet powstawać związki o charakterze soli zbudowanych z karboanionów i kationów metali, jak w przypadku soli acetylenu (rozdz. 3.6). Karboaniony są dobrymi nukleofilami.

Wykorzystaj te wiadomości do zaprojektowania syntezy seksualnego feromonu muchy domowej (rozdz. 3.3) z acetylenu i odpowiednich bromoalkanów.

5.7. Organiczne związki fluorowców w biosferze Związki halogenoorganiczne wytwarzane przez przemysł

Według opinii ekowojowników świat jest nieznośnie zanieczyszczony związkami halogenoorganicznymi produkowanymi przez przemysł. Nawet w codziennych gazetach można spotkać artykuły malujące ponure wizje zagrożeń przez freony używane w chłodnictwie, związki stosowane do zwalczania owadów, chlorowane tworzywa sztuczne i inne produkty przemysłu chemicznego. Na przykład w Gazecie Wyborczej z 16 marca 1993 znajdujemy artykuł pt. „Barbarzyńskie freony” a Rzeczpospolita w dniu 26 lutego 1997 zamieściła artykuł pod groźnie brzmiącym tytułem JDioksyna -wszechobecny jad”.

Dyskusja na temat szkodliwości związków halogenoorganicznych trwa od wielu łat a przytoczone tytuły gazetowe dowodzą, że nie obywa się tu bez emocji. Dlatego szczególnie ważne jest oddzielenie naukowo stwierdzonych faktów od szkodliwych fikcji, szerzonych przez tzw. środki masowego przekazu.