p1080010 (6)

nauki całościowej wywierało pozytywny wpływ mc tylko na rozwój dzieci, lecz i poszukiwanie nowych metod w nauczaniu i wychowaniu.

Co jest aktualne, a co nic w koncepcjach nauki całościowej? Gdyby rozumieć to pytanie dosłownie, należałoby odpowiedzieć, że niewiele. Pozostaje tu przytoczyć jedynie podstawowe tezy teoretyczne oraz rozwiązania praktyczne klasyków tej nauki, szczególnie w zakresie programów. Jeśli jednak przypomnimy niektóre myśli przewodnie dotyczące integracji nauczanych treści i oparcie pracy w szkole na wielostronnej działalności dzieci (w powiązaniu z ich przeżyciami w środowisku), to ponad cza sowość nauki całościowej okaże się oczywista.

W dorobku nauki cenna byfta idea integracji treści w programach szkolnych, szczególnie w klasach niższych, a także organizacja nauczania, uwzględniająca potrzeby dziecka i jego własne uczenie się.

Te zarysowujące się tendencje w nauczaniu początkowym ukierunkowane były w pierwszej kolejności na poszukiwanie efektywnych metod nauczania dzieci normalnych. Dotyczyły one także dzieci upośledzonych umysłowo. W ich przypadku efektywność nauczania jest istotna zarówno ze społecznego, jak i ekonomicznego punktu widzenia, a także ze względów etycznych, bo jeżeli na etapie nauczania początkowego dziecko takie nie osiągnie sukcesów na miarę swoich możliwości, to trudno będzie o nie w przyszłości w innych sferach żyda.

1.3. ANALIZA METODY OŚRODKÓW ZAINTERESOWAŃ OVI DE DECROLY*EGO

Ul, CII AR AK T BR YSI YCZNE CECHY SZKÓL. KTÓRE SFORMUŁOWAŁ DECROŁY

Przy okazji rozważać aa ten temat nasuwa się najczęściej pytanie nic o treść, zasób przekazywanej wiedzy czy kryteria jej doboru, ale o metody nauczania, sposób, w jaki pedagodzy mogą dotrzeć do dzieci upośledzonych umysłowo. Zahamowania w opanowaniu wiedzy, jakie pojawiają się u owych dzieci, należy najpierw* dojrzeć i /rozumieć, a następnie znaleźć drogę do ich przełamania. W nauczaniu jednostek ..normalnych" istnieją także różnorodne trudności, choć w mniej nasilonej postaci. Nasuwa się więc przypuszczenie, że sposoby pokonywania tych barier - zarówno u dzieci upośledzonych umysłowo, jak i u dzieci zdrowych są te same. W ten oto sposób powstały metody Montcton i Decroly*ego. Chociaż rodzaje upośledzenia czy zahamowania u dzieci specjalnych wymagają specjalistycznych technik nauczania (np pisanie brajlem), to ogólna metoda (można też powiedzieć strategia) jest ta sama traktowanie nauczaniu jako autentycznego (a nie wydcd u kowanego abstrakcyjnie) przygotowania do życia, uwzględniającego wszelkie prawa rządzące procesami rozwoju człowieka (Dorosaewska 1981. s. 643).

Fizjologiczne bądź pcychołopoac ntunaiwc itę w jakimś momencie tych właśnie praw jest tym. co wyróżnia ową ,.»pcqaliią** jednostkę od innych. Tę specyfikę musi uwzględniać ogólna strategia. Zadaniem podsuo*owym będzie więc **«^l,WM"**‘ lub /mmciuamc tej przeszkody bądź też nuaiopusze/anicdoicgo aby konsekwencje .psychospołeczne odchyleń były większe, mż wyznacza to rodzaj upośledzenia Tak więc o skuteczności pracy dydaktycznej z dziećmi upośledzonymi umysłowo w stopniu lekkim decyduje wiele czynników, ale nic ulega wątpliwości, że właśnie metody pracy dydaktycznej mają znaczący udział w procesie rewalidacji.

Jedną z metod nauczania całościowego, która przeznaczona była dla dzieci upośledzonych umysłowo, jest metoda ośrodków zainteresowań, opracowana przez .Belga. Owidiusza Dccroty*cgO- Był on Jchaocm. pedagogiem i psychologiem. Żył w latach 1871 1932 W I9Q% roku *aloz>l w Brukseli Instytut Kształcenia Specjalnego dla dzieci anormalnych. gdzie opracował swoją metodę. Ooświadczema zdobyte w Instytucie pozwoliły mu na przygotowanie ogólnej koncepcji reformy szkoły elementarnej w Belgii W WQXjnlrn Oecroly założy] pierwszą szkołę opartą na swojej mrtolre. W roku 1912 został wykładowcą na kursach kształcenia specjalnego, a rok później profesorem w Instytucie Pedagogicznym Buls-Tempełs. Cale swoje życie poświęcił opiece nad dzieckiem upośledzonym i poszukiwaniu najskuteczniejszych metod i form nauczania. Metoda ośrodków zainteresowań, po jej sprawdzeniu przez Dccroly'cgo. została wprowadzona do wszystkich szkół elementarnych w Belgii. Charaktcrystycznc cechy szkól zostały przedstawione przez Dccroiy *cgo aa Kongresie ..Nowego Wychowania** w Calais w 1921 roku. Są one następujące:

lj Szkoła ogólnokształcąca dla młodzieży do łat 15 winna znajdować się w środowisku naturalnym, w którym dziecko mogłoby codziennie obserwować zjawiska przyrody, życic wszelkich istot, a w szczególności człowieka, i co dnia być świadkiem wysiłków tego świata żyjącego zmierzających do przystosowania się do warunków otoczenia.

2. - Liczba dzieci w takiej szkole powinna być ograniczona, zespół uczniów jednak powinien w miarę możliwości składać się z elementów różnorodnych, z dzieci od lat 4 do 15. z chłopców (dziewcząt. W większych okręgach koedukację można prowadzić - zależnie od dzielnicy i pochodzenia dzieci - do lat 10 lub 12.

3^ Lokale szkolne powinny być urządzone i umeblowane w taki sposób, aby klasy nie były audytoriami, lecz małymi warsztatami i pracowniami (ze stołami wyposażonymi w dostęp do wody bieżącej, przewody gazowe łub elektryczne jak o .źródło sztucznego oświetlenia i ogrzewania, z pólkami na zbiory).

Personel pedagogiczny powinien być czynny, inteligentny, pomysłowy, doświadczony w obserwowaniu zarówno zwierząt, roślin, jak i dzieci: musi lubić dzieci, interesować się psychologią i naukami przyrodniczymi, bezustannie kształcić się w tym kierunku, wreszcie powinien posiadać łatwość wysławiania się i umiejętność zachowania ładu i karności.

21