PB040619

38 Higiena i dobrostan zwierząt gospodarskich

Tabela 2.15. Optymalne zakresy temperatury i wilgotności względnej powietrza w pomieszczeniach dla bydła (IZ i IBMER. 1980)

Kategoria zwierząt	Temperatura (°C)			Wilgotność wzb		5§; ma.
	min.	opt.	max.	min.	opt
Bydło Krowy mleczne: - na uwięzi	6	8-16	25	60	80	— “MI 85
- w oborach wolnostanowi-	6	8-16	25	60	80	85
skowych Krowy w porodówce	16	16-20	25	60	80	85
Cielęta w profllaktorium	12	16-20	30	60	80	85
Cielęta w wieku do 6 mieś. utrzymywane w systemie: - ściółkowym	8	12-16	25	60	80	85
- bezściółkowym	12	12-20	25	60	80	85
Jałówki powyżej 6 mieś.	6	8-16	25	60	80	85
Zwierzęta w pomieszczeniu na okres leczenia	16	17-20	25	60	80	85
Krowy w hali udojowej	14	15-18	25	60	80	85
Bukaty powyżej 6 mieś.	6	10-18	25	60	80	85

2.2.3. Wpływ wysokich temperatur na zwierzęta

Niekorzystny wpływ na wielkość produkcji zwierzęcej wywierają wysokie temperatury środowiska, np. występujące w okresie letnich upalnych dni w naszej strefie geograficznej.

U bydła o wysokiej wydajności mlecznej obserwuje się spadek produkcji już w temperaturach 18-20 °C, w temp. 29 °C spadek ten jest już bardzo gwałtowny. Zawartość tłuszczu w mleku przy wysokich temperaturach zewnętrznych kształtuje się odwrotnie do wydajności. W temperaturze 40 °C zanika zupełnie wydzielanie mleka. Przy wysokich temperaturach otoczenia obserwuje się inne objawy stresu cieplnego, jak gwałtowne przyspieszenie oddechów do 150/min, powodujące duże straty CO2 we krwi, co wywołuje zwiększenie pH i alkalozę oddechową, obniżenie apetytu, zmniejszenie czynności flory bakteryjnej w żwaczu, a w temperaturze 32 °C atonię żwacza.

U świń wysokie temperatury prowadzą do gwałtownego spadku przyrostów i wykorzystania paszy. Podobnie jak u bydła wzrasta nagle liczba oddechów, zwiększając wentylację płuc. Powoduje to również duże straty CO; i w związku z tym alkalozę oddechową. Obniżenie poziomu CO; powoduje zmniejszenie napięcia ośrodka naczyniowo-zwężającego, następnie rozszerzenie naczyń obwodowych i spadek ciśnienia tętniczego, odruchowo następuje przyspieszenie akcji serca. Do objawów hipertermii zaliczyć należy wzmożoną sekrecję śliny, która może dochodzić nawet do 2 1/godz. W pierwszym okresie hipertermii zwiększone jest wydzielanie moczu, a następnie dochodzi do bezmoczu. U loch karmiących - wysokie temperatury powodują obniżenie frakcji y-globulinowej w siarze. Przegrzanie świń występuje dość często w naszych warunkach klimatycznych w okresie letnim. Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym przegrzaniu jest nadmierna koncentracja zwierząt w pomieszczeniu i niedostateczna wentylacja. Przegrzanie może nastąpić również w okresie letnim podczas transportu zwierząt.

U drobiu mogą występować objawy ostrego i chronicznego przegrzania. Drób ze względu na wysoką temperaturę ciała (41 °C) ulega stresowi cieplnemu najrzadziej spośród zwierząt gospodarskich. Przy przegrzaniu ostrym obserwuje się u ptaków osowiałość, chwiejny chód, biegunki, duszności i wzrost pragnienia. Śmierć następuje po 2-3 godzinach wskutek porażenia układu oddechowego i ustania pracy serca. Przegrzanie chroniczne u drobiu prowadzi do zmniejszenia apetytu, obniżenia produkcyjności i znoszenia jaj o cienkich skorupkach. W organizmie ptaków w wyniku przegrzania obserwuje się spadek wartości hematokrytu, niedobór witaminy K, obniżenie poziomu globulin w surowicy krwi. Sprzyja to występowaniu szeregu schorzeń warunkowo zakaźnych.

Wysoka temperatura a rozrodczość zwierząt

Wpływ stresu gorąca na wskaźniki rozrodcze obserwowano u wszystkich zwierząt gospodarskich. Wpływ ten jest niekorzystny w jednakowym stopniu na samice jak i na samce.

U bydła w wyniku wysokiej temperatury obserwuje się niską skuteczność zapłodnień z powodu niekorzystnych warunków w pochwie i macicy. Cykl płciowy przedłuża się do 25 dni, a ruja do 20 godzin. Wybitnie niekorzystnie na rozrodczość krów wpływają skoki temperatury. Na rocznej krzywej płodności można zaobserwować dwa załamania. Wierzchołek aktywności rozpłodowej przypada na wiosnę i jesień. W miesiącach letnich (czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień) płodność ulega z reguły obniżeniu. Spadek płodności wiąże się z obniżeniem aktywności układu podwzgórzo-wo-przysadkowo-jajnikowego samic.

Nowsze badania wskazują, że niekorzystny wpływ wysokiej temperatury na płodność może być pogłębiony odwodnieniem organizmu przy niedo-pojeniu zwierząt. Wrażliwość samic w okresie rui na stres cieplny jest wynikiem braku stabilności hormonalnej w tym okresie, dlatego niekorzystne warunki środowiska mogą bardzo łatwo zakłócić równowagę hormonalną.