PB250056

spotkań z rodzicami, w wymianie z innymi klasami i szkołami, w gazetce szkolnej czy w wystawie klasowej.

Technikę swobodnej ekspresji słownej można przeprowadzać w różny sposób. Na ogół trudno przewidzieć jej przebieg. Zależy on bowiem także od tego, jaką wartość użytkową i artystyczną przedstawiają napisane utwory w ich pierwszej wersji, a więc od tego, czy są to teksty prawie doskonałe, w których nie trzeba nic zmieniać, lub teksty będące zaledwie szkicami wymagającymi starannej korekty i gruntownego opracowania (C. Freinet, 1976, s. 410). Niemniej można wyodrębnić pięć następujących po sobie etapów techniki swobodnych tekstów.

Pierwszy etap polega przeważnie na zachęcaniu uczniów do samo- Pierwszy dzielnej twórczości w formie opowiadania czy wiersza i udostępnienia etap klasie swych dokonań w tym zakresie. W tym celu można oznajmić im, ^sw°bodr iż każdy człowiek ma coś ciekawego do powiedzenia o sobie i spra-wach, które go interesują. Każdy ma bowiem własną niepowtarzalną historię życia i jest istotą ludzką, której równej nie ma w całym święcie. Można nadmienić też, iż twórczość literacka (także poetycka) „to walka na różnych polach — nie tylko z problemami [...], ale i z opornym słowem” oraz „z własnym zniechęceniem, słabością, znużeniem”

(W. Krzemińska, 1973, s. 21 i n.). Niekiedy można zasugerować ogólny temat, jakiemu warto by poświęcić swobodne teksty. Podaje się go jednak raczej w formie hasła wywoławczego (np. „Szkoła”, „Rodzina”, „Przyjaciel”) niż bliżej sprecyzowanego tematu. Uczniowie dowiadują się również, iż napisane przez nich teksty nie będą przedmiotem ocen szkolnych i że nie przewiduje się żadnych sankcji dla osób, które nie przygotowały tekstów lub przygotowały je na wyjątkowo niskim poziomie.

Drugi etap obejmuje przygotowanie swobodnych tekstów na te- Drugi e maty całkowicie dowolne lub zgodne z podanym wcześniej hasłem swobod wywoławczym. Na ogół odbywa się to w warunkach działalności poza-lekcyjnej i pozaszkolnej. Uczniowie podejmują w swych tekstach różnorodną tematykę. Najczęściej dotyczy ona wydarzeń z własnego życia. Dają także wyraz swym zainteresowaniom tematyką fantastyczną, aktualnymi wydarzeniami w kraju i świecie, nieprawidłowościami życia rodzinnego i szkolnego, a także problemami natury psychologicznej, etycznej i filozoficznej (W. Frankiewicz, 1983, s. 111-115).

Trzeci etap dotyczy wyboru najciekawszych tekstów, co ma miej- Trzeci ei sce najczęściej podczas lekcji. Na ogół uczniowie najpierw wybierają swobodi w kilkuosobowych zespołach najlepsze — ich zdaniem — teksty (lub ^eksP^res/ tylko jeden tekst), a następnie prezentują je klasie. Ta z kolei wybiera jeden lub kilka tekstów nadających się do dalszego wykorzystania (opra-

Technłkl wymiany opinii 24 1