Zestaw ćwiczeń posiada trzy części: wstępną, główną i końcową.
Część wstępna ma na celu zorganizowanie dzieci, wytworzenie właściwej atmosfery, nastroju ożywienia i zdyscyplinowania, rozgrzanie organizmu, pobudzenie krążenia i pogłębienie oddechu, jest więc przygotowaniem do ćwiczeń intensywnych. Wprowadzamy w tym celu ruchową zabawę lub ćwiczenie orientacyjno-porządkowe, najczęściej z elementem biegu, oraz ćwiczenie wieloznaczne. Należy stosować je krótko i posługiwać się zabawami znanymi, poprzednio przygotowywanymi.
Część g ł ó w n a ma dać dzieciom pełnię wyżycia ruchowego, winna więc charakteryzować się dużą intensywnością ruchu. Środki, jakie tutaj stosujemy, powinny wpłynąć korzystnie na ogólny rozwój dziecka, kształtować prawidłową postawę ciała i rozwijać ogólną sprawność ruchową. Do tego celu używamy ćwiczeń kształtujących, przeplatanych ćwiczeniami koordynacji nenvowo-ruchowej, ćwiczeń użytkowych oraz zabaw doskonalących naturalne czynności ruchowe. Ćwiczenia kształtujące, wywierając wpływ w sposób zlokalizowany, odgrywają szczególną rolę w modelowaniu postawy ciała. Jednak krótki czas trwania zajęć uniemożliwia przeprowadzenie wszystkich rodzajów ćwiczeń kształtujących. Ogółem dajemy ich 4—5. W każdym układzie winny mieć miejsce ćwiczenia mięśni grzbietu.
Z ćwiczeń użytkowych uwzględniamy w zestawie ćwiczenia w biegach, skokach, rzutach, wspinaniu, pokonywaniu przeszkód itp. Doskonalą one podstawowe czynności ruchowe oraz główne cechy motoryki dziecka.
Część końcowa ma na celu uspokojenie organizmu dziecka. Stosujemy w niej ćwiczenia uspokajające i rozluźniające w formie ćwiczeń rytmicznych, korowodów oraz ćwiczenia wpływające na poprawę postawy ciała dziecka.
Szczegółowy dobór ćwiczeń w postaci stałego schematu nie może mieć zastosowania ze względu na to. że zajęcia z wychowania fizycznego muszą być powiązane z innymi zajęciami. Ważne jest jednak, aby nauczycielka układając zestaw ćwiczeń i zabaw dla swojej grupy — nie zapomniała o przestrzeganiu zasady stopniowania wysiłku, wszechstronności i zmienności pracy mięśniowej.
Dla ułatwienia podaję nie obowiązujący schemat układu ćwiczeń i zabaw, wypracowany na podstawie długoletniej praktyki własnej.
Część wstępna
1. Zabawa lub ćwiczenie orientacyjno-porządko-we.
2. Ćwiczenie uruchamiające duże grupy mięśniowe.
Część główna
3. Ćwiczenie kształtujące tułowia i w płaszczyźnie strzałkowej — skłony w przód i w tył, wzmacniające mięśnie grzbietu.
4. Ćwiczenie kształtujące tułowia w płaszczyźnie czołowej — skłony boczne.
5. Ćwiczenie mięśni brzucha lub zabawa na czworakach.
191