poradnictwo zawodowe i doradztwo zawodowe stronaV 57

W zakresie opieki nad młodym obywatelem szkoła pełni dwojaką funkcję: dydaktyczną, polegającą na wzbogacaniu intelektu wychowanka, ora/ wycho wawezą, ukierunkowaną na kształcenie pozytywnych postaw.

Również zadanie przygotowaniu uczniów do prawidłowego wyboru zawodu, kierunku dalszego kształcenia i pracy zawodowej jest realizowane dwutorowo szkoła wzbogaca wiedzę uczniu o święcie pracy, o znaczeniu ptacy. o zmianach na rynku pracy itp. oraz formuje właściwy stosunek do pracy, od powiednią motywację, budzi zainteresowania.

Wobec tak postawionych zadań pojawia się konieczność „określenia dełini ej i i założeń systemu doradztwa, oraz osób odpowiedzialnych za realizację zadań. Korzystnym rozwiązaniem byłoby powołanie szkolnych doradców zawodowych i przygotowanie ich do podjęcia działań”².

Samo określenie „szkolny doradca zawodowy”, używane w literaturze na tikowej, jak i w dokumentach resortowych, wydaje się niezbyt trafne pod względem gramatycznym. Przymiotnik zawodowy odnosi się tu do rzeczownika do radca, co sugeruje, że osoba spełniająca rolę usługową czyni to w sposób zawodowy. czy inaczej fachowy. Tymczasem nazwa rzeczonego profesjonalisty po winna nam powiedzieć, w jakiej sprawie świadczy on doradztwo w spiawie zawodu. Właściwe jest zatem użycie w odniesieniu do terminu doradca przy dawki, rzeczownika w dopełniaczu: doradca (kogo, czego) zawodu. W swoim opracowaniu opowiadam się zdecydowanie za określeniem szkolny doradca zawada.

Realizacja poradnictwa zawodowego nu terenie ogólnokształcącej szkoły

średniej

K. l.amb formułując cel poradnictwa zawodowego, a także cci pracy doradcy, zauważa, że odbiorca tych działań, klient jest osobąposzukającą osiągnięcia lepszego zrozumienia siebie samego w odniesieniu do środowiska pracy, umożliwienia mu realistycznego wyboru lub zmiany zatrudnienia lub też. osiągnięciu właściwego dostosowania zawodowego'. Autor przyjmuje, że osoba taka jest świadoma swej |>Oirzeby i otwarta na przyjęcie pomocy. Wydaje się, że działalność szkolnego do-ladcy zawodu jest specyficzna, gdyż skierowana do dzieci (młodszych i nieco siat szych, aż po szkolną młodzież; powinna być szczególnie twórcza i inspirująca, aby wywołała zainteresowanie tematem i pobudziła do wczesnego formowania obrazu samego siebie w kontekście pracy zawodowej oraz do poszukiwania właściwych ścieżek edukacyjnych, zawodowych i dążenia do ich osiągania.

W liceach ogólnokształcących uczy się młodzież, wobec tego metody pracy doradcy częściej będą zbliżone do metod pracy z osobami dorosłymi. Doradcy .stosując je powinni uwzględnić większą samodzielność młodzieży, a także ak ty wizować uczniów do samodzielnych poszukiwań.

Srkohc /><>/■,ij, i; y^s\:oJi>wy pru,i-l.i. Opracowanie zbiorowe. KOWHżilż. Warszaw,* 'Cló.V s, S

l‘i>i K l uiib: Pouulmcnm z/tworlowe u zarysie. Warszawa IW, $. &.

Miejsce poradnictwa zawodowego >v ramach programu nauczania

W większości krajów Unii Europejskiej podejmuje się działania mające pomóc uczniom w należytym przemyśleniu i wyważeniu swoich decyzji odnośnie do wyboru drogi zawodowej. Polegają one na ułatwieniu im orientacji i za pewnieniu poradnictwa szkolno-zawodowcgo. Procedury przyjęre przez poszczególne kraje są różne.

Niewiele jest opracowań dotyczących prowadzenia orientacji zawodowej w polskich szkołach ponadgimnuzjalnych. stanu faktycznego tych działań. Szkolą ma obecnie możliwość rozwijania przygotowania młodzieży do decyzji związanych z karierą zawodową poprzez, realizację przedmiotów wiedza o społeczeństwie i przedsiębiorczość z blokiem informacji o samozauudnioniu i ryj i ku 'pracy. Jednak więcej pracy wykonuje się poprzez podejmowanie okazjonalnych akcji. Wśród proponowanych młodzieży form spotykamy warsztaty integracyjne z elementami treningu antystresowego, wspomagające ukształtowanie postaw aktywnych, zajęcia umożliwiające zapoznanie uczniów ze sposobami i technikami efektywnego poszukiwania pracy, treningi nscrtywności, akcje „otwartych dni’’ na uczelniach.

Rozwijającymi się ou niedawna formami działań na rzecz wyposażiiuia uczniów w umiejętności przydatne w podejmowaniu racjonalnych decyzji iloty czącyclt wyboru zawodu, które rzutować mają na dalszy przebieg kariery zawodowej młodego człowieka, są Szkolne Ośrodki Kariery, kola aktywizacji zawodowej. akademickie hiurn karier. Stanowią one człon wypełniający lukę pomiędzy tym. co z. założeń realizują przedmioty WOS i przedsiębiorczość, będące pełnoprawnymi składnikiem systemu edukacyjnego, a rozmaitymi akcjami o raczej incydentalnym charakterze, takimi jak np. targi z.awodo/nawezc. organizowane w szkołach i realizowane głównie silami samej młodzieży.

Wydaje się, że w polskich średnich szkołach ogólnokształcących nie docenia się znaczenia prawidłowo prowadzonej orientacji i poradnictwa zawodowego. Nauczyciele najczęściej sądzą, że uczniowie powinni samodzielnie podejmować decyzje zawodowe przy pomocy i wsparciu osób najbliższych, rzadziej szkoły. Hlckty żle prowadzonej pracy z zakresu orientacji można obserwować nu co dzień, kiedy nawet dobrzy uczniowie nie mają w ogóle sprecyzowanych życzeń zawodowych i jeszcze w ostatniej klasie kilkakrotnie zmieniają wybierane kierunki kształceniu. Częstym błędem licealistów jest także kierowanie się tylko tym, jakie przedmioty trzeba będzie zdawać na egzaminach wstępnych (jakkoł wiek ma lo znaczenie dla organizacji pracy ucznia, planowania realizacji nauki), a nie tym, jaki zawód chce się wykonywać w przyszłości.

Polska młodzież staje obecnie przed koniecznością, ale i przed szansą b.u-dzicj samodzielnego projektowania własnej kariery, niż to było udziałem jej rodziców. Uczeń może prosić o poradę oJnośnie do pokonywania kolejnych stopni edukacji (do jakiej kolejno pójść szkoły, aby wykształcić się w wymarzonym zawodzie), albo też o poradę w zakresie wylniru dziedziny. Obserwuje się. że kwestia przechodzenia przez coraz wyższe szczeble szkolne jest uzależniona