s01

Samolot

myśliwski

„Zero”

Samolot myśliwski „Zero” symbolizuje początek nowej epoki w dziejach lotnictwa morskiego: byl pierwszym w święcie samolotem myśliwskim, operującym z lotniskowców, który zdołał dorównać swym lądowym odpowiednikom. Stworzył on jeden z mitów II wojny światowej — mit japońskiej niezwyciężoności w powietrzu. Stał się obiektem czci i uwielbienia wielu Japończyków po prawie całkowitym rozgromieniu alianckiego lotnictwa w pierwszych tygodniach wojny na Pacyfiku. W swoim czasie był najbardziej znanym myśliwcem pokładowym. Jego pojawienie się nad Pearl Harbour było całkowitym zaskoczeniem dla wojsk amerykańskich. Kolejne sukcesy w początkowym okresie wojny na Dalekim Wschodzie sprawiały wrażenie, że Japonia posiada nieograniczoną ilość tych niepospolitych maszyn, a ich niezwykła zwrotność i zdolność do pokonywania rozległych obszarów oceanicznych podtrzymywała mit niezwyciężoności .

System nazw

i oznaczeń

W opisie kolejnych modeli samolotu , ,Zero” i jego pochodnych stosuje się trzy systemy identyfikacyjne. Pierwsze dwa systemy pochodzą od oznaczeń, przyjętych przez lotnictwo' japońskie, trzeci stworzony został przez aliantów celem szybkiego i bezbłędnego rozpoznawania samolotów przeciwnika przez własnych pilotów.

Systemy te opisane zostaną na przykładzie pierwszego seryjnego modelu samolotu „Zero”. Poszczególne oznaczenia były następujące: Myśliwiec Pokładowy Typ 0 Model 11, A6M2 i „Zeke 11”.. Pierwsze

• Uwaga: w pracy przyjęto międzynarodową transkrypcję wyrazów japońskich. Samogłoski należy wymawiać tak jak w języku polskim z wyjątkiem .,y’\ której odpowiednikiem jest spółgłoska ,.j’\ Samogłoski ze znakiem wydłużenia należy wymawiać jak samogłoski podwójne, np. ó - GO, u w uu. P₀. dobnie jak w języku polskim wymawiana jest większość spółgłosek z następującymi wyjątkami: ,,ch" wymawiane jest jak ,,ć’\ .— jak „df”, ,,sh" — jak ,,dz'\ „w** — jak ,,u*' niezgłosko-twórcze.

oznaczenie, w oryginale Rei-shiki-kanjo-sentoki*, często skracano do określenia Reisen. Oznaczenie , ,0” pochodziło od ostatniej cyfry w roku wg kalendarza japońskiego, w którym samolot „Zero” wszedł do produkcji seryjnej, tj. roku 2600, będącego odpowiednikiem roku 1940. Dwucyfrowe oznaczenie modelu samolotu precyzowało wersję platowca i model zastosowanego silnika (kolejno pierwsza i druga cyfra). Uproszczoną i najbardziej rozpowszechnioną nazwą tego modelu samolotu było Reisen 11.

W drugim oznaczeniu, będącym kombinacją liter i cyfr, kolejne symbole oznaczały: A — myśliwiec morski, operujący z lotniskowców, 6 — szósty projekt w rodzinie japońskich myśliwców pokładowych, M — Mitsubishi, firmę będącą twórcą projektu, a 2 — kolejną modyfikację projektu 6.

W czasie wojny system oznaczeń samolotów japońskiego lotnictwa armii lądowej i marynarki wojennej, skomplikowany i często zmieniany, nigdy nic został całkowicie rozszyfrowany przez wywiady alianckie. Wprowadzono zatem proste, łatwe do zapamiętania nazwy kodowe. Myśliwcom japońskim nadano imiona męskie, a bombowcom — żeńskie. Samolot „Zero” otrzymał nazwę „Zeke” (skrót od imienia ang. Ezc-kiel). Jednakże angielskie tłumaczenie japońskiej

1