S5006400 (2)

Celtycki mikroregion osadniczy w rejonie podkrakowskim 6. ZAGADNIENIA GOSPODARCZO-SPOŁECZNE

Badania archeologiczne stanowisk nowohuckich dostarczyły znaczącej liczby danych pozwalających podejmować próby rekonstrukcji stosunków gospodarczych wśród społeczności zamieszkujących tereny podkrakowskie w ostatnich wiekach przed Chrystusem. Odnotować należy tu w pierwszym rzędzie sporą serię źródeł stanowiących bezpośrednie przejawy aktywności gospodarczej, w postaci dość licznych szczątków roślin uprawnych bądź ich odcisków na polepie i ceramice, jak też odkrytych w większości obiektów zwierzęcych szczątków kostnych, będących najpewniej resztkami konsumpcji, a ponadto spory zbiór narzędzi stosowanych w rolnictwie, wytwórczości domowej i wyspecjalizowanym rzemiośle, wreszcie liczne odpady, półwytwory i produkty finalne działających wówczas warsztatów rzemieślniczych. Żałować należy jedynie, iż w chwili obecnej nie jest jeszcze możliwa pełna interpretacja wszystkich wyselekcjonowanych kategorii źródeł. Uwaga ta dotyczy w pierwszym rzędzie materiałów paleobotanicznych i paleozoologie/. -nych, które w większości nie doczekały się, jak dotąd, opracowali specjalistycznych.

Obok publikowanych dawniej analiz znalezisk tego typu, pochodzących z Krakowa Pleszowa 17, Krakowa Wyciąża 5 i Krakowa Mogiły 1 (Giżbert 1958; 1964; Sych 1960; Giżbert, Woźniak 1964;Moldenhawer 1958-59; Lityńska-Zając 1997, 213-214), w naszej dyspozycji pozostają nadal jedynie częściowe oznaczenia materiałów kostnych i roślinnych z niektórych obiektów z osady krzesławickiej (Poleska, Tobola 1988,124) oraz wybranych obiektów z Krakowa Cła (ob. 124) i Krakowa Pleszowa 17. W przypadku ostatnio wzmiankowanych chodzi przy tym o obiekty o specyficznej funkcji, związanej prawdopodobnie ze sferą kultowo-obrzędową (pochówki zwierzęce, tzw. obiekty wannowate, jamy związane z założeniem rowkowym), toteż zestaw znalezionych w nich szczątków zwierzęcych (w niektórych przypadkach także ludzkich) nie musi w pełni odzwierciedlać rzeczywistej struktury hodowli i znaczenia poszczególnych gatunków w wyżywieniu i gospodarce mieszkańców. Dodać w tym miejscu należy również, iż tak się składa, że wszystkie analizowane szczegółowiej, bądź oznaczone wstępnie materiały roślinne i zwierzęce pochodzą niemal wyłącznie z obiektów odnoszonych do UI-ej, najmłodszej fazy osadniczej. Formułowanych na ich podstawie wniosków nie można, co oczywiste, odnosić automatycznie do całego okresu trwania osadnictwa lateńskiego na omawianym terenie. W uwagach dotyczących kierunków gospodarki rolno-hodowlanej nie może być uwzględniony aspekt chronologiczny, a co za tym idzie nie jest możliwe prześledzenie zmian, jakie zachodziły w tym zakresie w dość długim przecież odcinku czasu.

W rozważaniach na temat stosunków gospodarczych u Celtów małopolskich punktem odniesienia mogą być także informacje, których dostarczają antyczne źródła pisane. Odnoszą się one, co prawda, niemal wyłącznie do odległych od naszych ziem terenów (głównie obu Galii), liczne zaś dane wskazują na znaczne, lokalne zróżnicowanie modeli gospodarowania i stopnia rozwoju ekonomicznego obszarów zajmowanych przez poszczególne plemiona celtyckie (Woźniak 1970, 218nn.; por. też Powell 1999,88nn.), niemniej jednak źródła, jakich dostarczają omawiane tu osady, świadczą dowodnie, iż przynajmniej w niektórych aspektach poziom zaawansowania gospodarczego ich mieszkańców nie musiał drastycznie odbiegać od obserwowanego na terenach, które weszły w orbitę zainteresowań pisarzy starożytnych. W każdym razie, znano tu i stosowano wiele spośród nowych bądź wyraźnie udoskonalonych typów narzędzi, których wynalezienie czy upowszechnienie na szeroką skalę jest zasługą Celtów, w tym przede wszystkim radia okute żelazem, półkoski, żarna rotacyjne. Można zatem sądzić, że nieobce miejscowej ludności były także pozostałe elementy wiedzy i nowatorskich wówczas technologii uprawy ziemi i hodowli. Niekwestionowany jest również fakt obecności szeregu wyspecjalizowanych warsztatów rzemieślniczych, działających w zakresie obróbki metali (kowalskich, odlewniczych, najpewniej też hutniczych), czy garncarstwa, wyposażonych niegorzej niż pracownie funkcjonujące na terenie oppidów i wytwarzających produkty nieodbiegają-

243