SDC11388

Bardziej rozbudowana jest typologia Slatera, który wyróżnia osiem typów postaw, opierając się na retrospektywnych sprawozdaniach z zachowania rodziców. Buduje on model przedstawiający przestrzennie postawy w porządku okólnym, rozmieszczone na obwodzie koła. (Patrz rys. 2.) Podaje cztery pary biegu-

»pobłażliwość

separowanie się • / iużny stosunek/

chłód

tolerancja

> ciepło

brak tolerancji

• uzależnianie /uwikłany stosunek/

Rys. 2. Model zachowania rodzicielskiego wg Slatera

nowo przeciwnych postaw: pobłażliwość — surowość; tolerancja — brak tolerancji; ciepło — chłód i uzależnienie — separowanie się. Podział koła dwiema osiami wydziela cztery sektory zachowania rodzicielskiego, a więc pobłażliwość i tolerancję, ciepło i uzależnienie, surowość i brak tolerancji oraz chłód i separowanie się. Porządkowanie postaw przez rozmieszczenie ich na obwodzie koła sugeruje płynność przejścia między typami dzięki umieszczeniu typów podobnych obok siebie. Jednakże takie podobieństwo sąsiadujących ze sobą postaw obserwujemy po prawej i lewej stronie osi pionowej, natomiast brak go powyżej i poniżej osi poziomej, a szczególnie między uzależnianiem a surowością oraz separowaniem się a pobłażliwością. Pełny wgląd w zależności leżące u podłoża modelu jest utrudniony, gdyż model ten nie został opublikowany

przez autora, a jedynie zamieszczony w pracy Schaefe-ra.¹ Na podstawie analizy modelu należy przypuszczać, że pożądane wychowawczo postawy to tolerancja i ciepło. A więc w porównaniu z omówionymi już propozycjami ten model jest szerzej rozbudowany zarówno w zakresie pożądanych, jak i niepożądanych wychowawczo postaw.

Rys. 3. Model zachowania rodzicielskiego wg Roe (1957)

Jeszcze bardziej zróżnicowany i bogatszy jest model Anny Roe z 1957 r. I ten model dostępny jest jedynie z drugiej ręki, dzięki wspomnianej już publikacji Schaefera ², co utrudnia jego omówienie. Wiadomo, że opiera się on na danych z analiz klinicznych. Zawiera jedenaście pojęć określających stosunek rodziców do

55

1

Schaefer E. S.: Converging Conceptual Models for Maternal Behavior and for Child Behanior. W pr. zbiór.: Parental Attitudes and Child Behavior. Ed. J. C. Glidewell, Spring-field 1961, Ch. Thomas, s. 132—4.

2

^! O.c., s. 132 i 133.