441
mózg jest siedzibą wyższych władz życia zmysłowego, oraz opierającego się na niem życia umysłowego u człowieka, a przeciwnie w rdzeniu pacierzowym jest pomieszczonych wiele ośrodków nerwów, uczestniczących w życiu jego wegetatywnem. Otóż Mieś i Rankę1) dokonali niedawno pomiaru szczegółowego co do stosunku mózgu i móżdżku do reszty systemu nerwowego. Według ich pomiarów jest mózg u człowieka 50 razy, u goryla 20—17, u psa 5, u szczura 3, u konia 25, u królika i u krowy 2, u wróbla 10, u kurczęcia 2. u żaby 2*5—2, u niektórych ryb tylko 1 raz tak wielki, jak reszta systemu nerwowego. Mózg zatem człowieka ostro i bardzo silnie się odróżnia pod względem powyższym od mózgów zwierząt, a przeszło dwukrotnie przewyższa mózg goryla w stosunku do reszty systemu nerwowego.
W dalszym ciągu badał Rankę stosunek pojemności mózgowia do pojemności stosu pacierzowego u człowieka i u małp. Przyjąwszy za podstawę stosunek 100 : 1 tak się przedstawiają cyfry.
U Europejczyka
U murzynów U Papuasa
mężczyzna 100 : » 100: kobieta Jaunda Para
Usambara Ruluana
Natomiast u orangutanga
samca
»
samicy
»
100:
100
100:
100
100:
100
100:
100
100
8-58
8- 24
9- 21 7-30 756 801 801
18- 47
19- 00 22-67 21-71
Znów tedy pojemność mózgowia u Europejczyka jest 11 —12 razy, u murzynów i Papuasa nawet 124—13 7 razy większa od pojemności stosu pacierzowego, gdy tymczasem u orangutanga jest ona tylko około 5 razy większa *). Tak się ma sprawa z mózgami małpy a człowieka.
ł) Rankę: Zur Anthropologie des Riickenmarkes. Korrespondenz-blatt der deutsch. anthropolog. Gesell. 1895, str. 100—106.
a) Rankę: Yergleichung des Rauminhaltes der Riickgrat- und Scha-