skanuj0001 (212)

Kkrótkim czasie ekspozycji. Przewaga ekspertów znikała, gdy czas ekspozycji I | przekraczał 20 ms.

Kolejną cechą ekspertów w jakiejś dziedzinie jest jakościowo inny sposób I F myślenia. W badaniu D. P. Simona i H. A. Simona (1978) okazało się, że tym, I r co wyróżnia ekspertów w dziedzinie rozwiązywania problemów fizycznych, jest I f widzenie problemów w kontekście ogólnych praw fizycznych. Umożliwia to roz- I opatrywanie problemu z punktu widzenia wielu możliwych perspektyw, ściśle I ^związanych ze specyficznymi zagadnieniami fizycznymi. Natomiast nie-eksper- | Ftów cechowało stosowanie bardziej „logicznych”, a tym samym ogólnych i nie- I ■Specyficznych procedur oraz koncentrowanie się na „powierzchniowych” I i cechach problemu.

Te i jnne badania pokazują, że specjalizacja oraz indywidualizacja rozwoju I | inteligencji, znajdująca swój wyraz w doskonaleniu specyficznych treściowo I ■jsystemów wiedzy odpowiadających wykonywanej pracy, czy rozwijanym zain- I Hlęresowaniom może sprzyjać utrzymaniu, a nawet rozwojowi do późnych lat I Rzycią, wysokiego poziomu sprawności i kompetencji w wybranych dziedzinach I Reaktywności, zgodnych z wykonywanym zawodem i zainteresowaniami.

7.3. Aktywność w społecznych rolach rodzinnych

R W okresie średniej dorosłości można zaobserwować istotne zmiany w rolach, Rakie rodzice podejmują wobec dorastających dzieci, a także w stosunkach z własnymi starzejącymi się rodzicami. Zmiany te wyrażają złożoną historię wzajemnych Rriązków w rozwoju rodziny.

7.3.1. Fazy życia rodzinnego

B Wielu badaczy zgadza się z tym, że wiek średni znamionuje wejście w kolejną itazę rozwoju rodziny (zob. podrozdz. 6.4.1). W tym czasie rola rodziców wobec ich wrastających dzieci ulega istotnej zmianie. Zmianę tę wymusza przede wszystkim Rraz bardziej realistyczny, a nawet krytyczny stosunek dzieci do własnych rodziców. Autorytet rodziców przestaje być jedynym punktem odniesienia dla pytań, prob-Enów i niepokojów, jakie przeżywają dzieci. Wchodząc w wiek adolescencji dziecko szerzej otwiera się na świat wartości, idei, poglądów i postaw, których źródłem nie Ibot rodzina. Wielu rodziców nie przewartościowuje koncepcji własnej roli wobec wrastających dzieci, co często staje się podstawowym źródłem kryzysu. Rodzice Rpełniają błąd, próbując zachować dotychczasowe status ąuo w sposobach odno-Benia się do dzieci, w konsekwencji zwiększając nad nimi kontrolę, starając się Rpekwować wszystkie nakazy, zalecenia itp. W rezultacie, albo tłumią naturalne ten-Rncje rozwojowe dzieci, albo skazani są na gorzką akceptację faktu, że ich próby Razują się zupełnie nieskuteczne i jeszcze bardziej zaburzają stosunki z dziećmi. ^Klstawowym zadaniem, przed jakim stoją rodzice, jest zaakceptowanie zwiększo-

243