66734 Skanuj0025 (5)

do określonych idei czy poglądów innych ludzi, a gdy ich wymagania przekraczają jej możliwości nic potrafi powiedzieć „nic” ani sformułować własnych żądań.

7.2.    Charakterystyka zachowania manipulacyjnego

Osoby reprezentujące zachowanie manipulacyjne charakteryzuje:

*    niska samoocena,

*    brak szacunku do samego siebie oraz do innych ludzi,

*    podejrzliwość i niedowierzanie w stosunku do motywów działania innych ludzi,

*    negatywne uczucia i myśli w stosunku do siebie i innych osób,

*    duża ostrożność w stosunku do innych osób,

*    nieuczciwość i brak szacunku do innych osób,

<• zniekształcanie znaczenia wypowiedzi innych osób,

•> poddawanie w wątpliwość godność innych osób,

<• depresja i brak motywacji.

Osoba reprezentująca zachowanie manipulacyjne ma negatywne zdanie o sobie om/ innych ludziach. Uważa, że ludzie nie są wobec niej szczerzy i dlatego zachowuje się wobec nich podobnie. W dużej mierze zachowanie to wynika z niskiej samooceny, braku pewności siebie.

7.3.    Charakterystyka zachowania agresywnego

Osoby reprezentujące zachowanie agresywne charakteryzuje:

*    niska samoocena,

*    brak szacunku dla innych,

*    poczucie wyższości w stosunku do innych osób.

*    chęć przejęcia kontroli nad innymi osobami,

<• złość w stosunku do innych ludzi i skłonność do obw iniania ich,

*    nieumiejętność słuchania i zadawania pytań,

■> ignorowanie reakcji otoczenia.

Osobę agresywną cechuje zachowanie impulsywne, często podyktowane frustracją. W tym stanie przykrego napięcia emocjonalnego rodzi się skłonność do wyrządzania szkód fizycznych lub (i) psychicznych innym osobom, a nawet samej sobie (samoagresja). Osoba agresywna swoją postawą wyraża lekceważący stosunek do innych osób i nieliczenie się z reakcją otoczenia. Stara się zdominować środowisko, w którym funkcjonuje, a nawet przejąć nad nim kontrolę.

7.4. Charakterystyka zachowania asertywnego

Osoby reprezentujące zachowanie asertywne charakteryzuje:

*    wysoka samoocena,

■> szacunek dla samego siebie i innych osób,

*    odpowiedzialność za siebie,

*    zainteresowanie uczuciami oraz myślami innych osób,

*    umiejętność zadawania pytań,

*    uczciwość w stosunku do innych osób,

*> umiejętność słuchania innych osób.

Osoba reprezentująca zachowanie asertywne ma świadomość, iż przysługują jej następujące prawa:

<• domagania się tego czego chce (wraz ze zrozumieniem, że partner ma prawo powiedzieć „nic”),

•> wyrażania własnego zdania, uczuć, emocji,

*    wyrażania opinii, które nic mają logicznej podstawy i których nic musi uzasadniać (np. intuicyjne myśli i uwagi),

•> podejmowania własnych decyzji i radzenia sobie z ich skutkami,

<■ dokonania wyboru, czy chce być zaangażowana w czyjeś problemy,

■> by nie wiedzieć i nic rozumieć czegoś,

<• popełniania błędów,

■fr odnoszenia sukcesów,

•> zmiany zdania,

*    prywatności,

*    bycia w samotności i niezależności.

Osoba asertywna potrafi:

<■ uważnie słuchać,

<■ mówić „nie”, gdy propozycja nie odpowiada jej interesom.

*> zadawać pytania,

<• inicjować i podtrzymywać rozmowę,

<■ przyjmować krytyką,

<• odczytywać „mowę ciała”.

Osoba asertywna doprowadza do wykonania zadań, wic czego chce, dąży do realizacji swych zamierzeń, ale jednocześnie (w odróżnieniu od osoby agresywnej) szanuje opinie innych ludzi, nawet gdy są one odmienne. Osobę asertywną z ludźmi łączą relacje partnerskie.

51