skanuj0016

Od XVIII w. wiedza o ciele nie tylko się powiększyła, ale zmieniła się też jej jakość. Juz w starożytności, a później ponownie w pełni średniowiecza anatomowie dokonywali sekcji /włok (Salerno. Bolonia). Od Andreasa Vesaliusa i roku 1543 wyłoniła się z tego systematyczna nauka. Jednym z jej najsłynniejszych osiągnąć było odkry cie dużego krwiobiegu przez Williama Harveya w 1628 r. Anatomia stała się nauką modną, na uniwersytetach powstawały dla niej teatry, od widzów pobierano opłaty za wstęp. Dopiero pod koniec XVIII w. nauka stała się ekskluzywna i zamknęła swoje podwoje³³. W XIX stuleciu do rangi nauki przewodniej - i to nie tylko dla medycyny - urosła ściśle doświadczalna i czysto pozytywistyczna fizjologia. Ogarnęła ona przejściowo również języ koznawstwo, pedagogikę i inne dziedziny. Ciało było coraz bardziej postrzegane jako maszy na, której normalne funkcjonowanie dało się określić na podstawie staty sty ki i którą w razie potrzeby można by ło naprawiać. I choć tymczasem nauczyliśmy sic dużo w zakresie psychosomaiyki i wiemy, że w innych kręgach kulturowych są cierpienia, których nasza nauka nic potrafi fizjologicznie pojąć, na przykład katakori w Japonii, rodzaj skurczu mięśni pleców, to tego rodzaju mcchanistyczna medycyna technokratów nadal jeszcze pozostaje żywa³⁴. Wystarczy choćby wskazać na optymalnie jakoby przystosowaną hormonalnie kobietę w wyniku podawania estrogenów³⁵.

W tym kontekście mieści się też pewnie dawniejsza seksuologia w amerykańskim wydaniu, która swój pierwszy i epokowy punkt szczytowy osiągnęła wraz z opublikowaniem dwóch książek napisany ch przez entomologa Alfreda Kinseya: $exual Belmior in the Humań Małe z 1948 r. oraz Se.\ual Belmior in the Humań Female z 1953 r.³⁶. ze zgoła nie tak rzadkim w naukach empirycznych skutkiem, że statystyczno-opisowym stwierdzeniom nadano normatywne znaczenie. Jeśli na przykład 80% par ma cztery razy w tygodniu stosunek płciowy, to my również powinniśmy dać radę... Spopularyzowanie tego rodzaju naukowych spostrzeżeń w tak zwanej rewolucji seksualnej drugiej połowy XX w. sprawiło, że seks stal się według wszelkich oznak rodzajem sportu wyczynowego.

W tle występuje rewolucja naukowa XVII stulecia, w której kartezjusz dokonał brzemiennego w skutki rozdziału czysto duchowego umysłu (res cogitans) od materii jako czystej rozciągłości (res extensa). Ciało należy do tej ostatniej, dlatego ma funkcjonować według czysto mechanicznych, a od XIX w. także chemicznych i elektrycznych zasad, właśnie jak maszy na. Umysł pozostawiono teologom, filozofom oraz ich spadkobiercom, przedstawicielom nauk humanisty cznych. Można go było w razie potrzeby oddzielić w sensie filozoficznym od jednostki. Cóż jednak należało począć z jednostkową duszą. Wiek XVIII przyniósł zalew publikacji psychologicznych. Psychologia stała się nauką modną, ale dostała się w sferę odd/ia*

Jutie, w: Richard van Dolmen (red.). Erfindungdes Men.sc/ien. Schopfungsrrtiunie und Karperbilder 1500 2000. Wien 1998.

^M Philipp Sarasin, Jakob Tanncr. Physiotogie md industrielle Oescllsehafi Siudien zur Krwissenschaft-lichom’ des Kórpcrs im !9. und 20. Jahrhunderi, Frankfurt 1998.

^,5 Oudshoom, w: Barbara Dmlen. Dorothee Noercs irc<J.). Aut den Spuren des Korpers in einer teclmogenen Weil. Opladen 2002, s. 259-277.

³⁶ Julia A. Urickscn, Sally A. Stcffen. Kiss and Tell. Surwying Sex in the Twntieth Centun. Cambridge. MA 1999.

61