skanuj0029 (115)

11.4. Gospodarka rolna 647

Po uzyskaniu przez Polskę członkostwa w UE obowiązuje nas Rozporządzenie Rady nr 2092/91/EWG z 24 czerwca 1991 roku w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych. Na mocy tego rozporządzenia środek ochrony roślin może być stosowany w rolnictwie ekologicznym, jeżeli znajduje się w rejestrze środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu na podstawie przepisów o ochronie roślin oraz zawiera w swoim składzie wyłącznie substancje biologicznie czynne, mikroorganizmy i żywe organizmy wymienione w załączniku, a nawóz — jeżeli został wprowadzony do obrotu na podstawie przepisów o nawozach i nawożeniu oraz zawiera w swoim składzie wyłącznie substancje wymienione w załączniku do rozporządzenia. Rozporządzenia Rady obowiązują państwa członkowskie UE wprost, dlatego w 2004 roku ustawa o rolnictwie ekologicznym została zastąpiona ustawą zawierającą jedynie przepisy dotyczące zadań i właściwości organów i jednostek organizacyjnych w zakresie rolnictwa ekologicznego (Dz.U. 2004 Nr 93, poz. 898).

Gospodarstwa ekologiczne są mniej dochodowe niż pozostałe, ale te posiadające certyfikat mogą uzyskać specjalne dopłaty do użytków rolnych pod warunkiem, że przystąpią do programu rolno-środowiskowego, będą przez 5 lat prowadziły rolnictwo ekologiczne oraz będą przestrzegały Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej (2002). Takie gospodarstwa muszą np. zachować trwałe użytki zielone i wszystkie składniki krajobrazu tworzące ostoje dzikiej przyrody: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, bagna, kępy drzew i krzewów, miedze, torfowiska itp. Tylko w uzasadnionych przypadkach jest dopuszczalne zmniejszenie powierzchni ostoi przy zachowaniu co najmniej 3% ich obszaru w gospodarstwie rolnym.

Obecnie w Polsce jest już ponad 3,5 tys. gospodarstw ekologicznych, a ich łączna powierzchnia wynosi ponad 82 tys. ha i nadal rośnie. Dla porównania, w Czechach jest 260 tys. ha upraw ekologicznych, na Węgrzech ponad 128 tys. ha, a na Litwie 64,5 tys. ha. We wszystkich krajach, które od niedawna stały się członkami Unii Europejskiej, zainteresowanie uprawami ekologicznymi stopniowo rośnie.

Rolnictwo ekologiczne a sieć obszarów Natura 2000

Dla cennych przyrodniczo, a z reguły niskodochodowych, gospodarstw wiejskich szansą na lepszy rozwój może być także włączenie ich gruntów do sieci obszarów Natura 2000, pod warunkiem, że spełniają one kryteria Dyrektywy Ptasiej lub Dyrektywy Siedliskowej (zob. rozdz. 5 i 9). Rolnik będzie mógł uczestniczyć w programie ochrony obszarów Natura 2000 dobrowolnie, jeżeli zdecyduje się na przestrzeganie ustalonych zasad użytkowania swojej ziemi, zależnie od przyrodniczego charakteru tego obszaru (Natura 2000) i zapisów w sporządzonym dla niego planie ochrony, np. nie będzie wałował i bronował łąk w okresie lęgów ptasich albo będzie wykaszał łąki dopiero po okresie wylęgu ptaków. Za wykonywanie zgodnych z planem ochrony zabiegów otrzyma zapłatę zgodnie z zawartą umową cywilno-prawną, która może wynosić nawet kilkaset złotych za jeden hektar rocznie. Obszary objęte siecią Natura 2000 są szansą wznowienia produkcji rolnej przede wszystkim na tych