skanuj0036

w ich małżeństwie, jaka jest wizja przyszłości związku, więzi] z dziećmi, jakie są relacje uczuciowe między partnerami.

W przypadku spraw karnych do najczęstszych tematów ry-j sunków należą: • „postać mężczyzny”, „postać kobiety”, „jaka (jaka) jestem” oraz w zależności od potrzeb temat ukierunkował ny, np. w przypadku pedofilów prosi się o wykonanie rysunki! „dziecko”, gerontofilów — „starsza kobieta”, kazirodców —1 „moja rodzina” itp. Warianty tematów rysunków są zatem dyk-1 towane przez rodzaj sprawy.

Przedmiotem interpretacji jest treść rysunku, jego wielkośfl (np. mała postać może być wyrazem lęku, postawy obronnej)! grubość linii, przebieg linii, kolory (np. czarny może wyraża® obniżenie nastroju, brak uczuć pozytywnych), ujęcie postaci (np. brak twarzy może wyrażać postawę obronną, poczucie zał grożenia).

Przykłady stosowania tej metody są omówione w cytowa-J nych opiniach sądowych.

C. TEST STYMULACJI WIZUALNEJ

Metoda ta polega na pokazywaniu osobie badanej fotografii! slajdów lub filmów o odpowiednio dobranej treści seksualnej. W przypadku np. pedofilii eksponuje się serię typowych bodźcowi heteroseksualnych przerywanych bodźcami o treści pedofilnej! Ocenia się reakcję źrenic i genitalną osoby badanej, która roze-j brana leży na leżance. Niekiedy bada się tętno i reakcję skórno! -galwaniczną. Rodzaj i intensywność reakcji dostarczają infor-l macji o poziomie libido oraz ukierunkowaniu zainteresowań! seksualnych osoby badanej.

Badanie tą metodą, stosunkowo łatwe w wykonaniu, wiąż® się jednak z pewnymi ograniczeniami. W przypadku osoby ba-1 danej, która miała częsty kontakt z tego typu bodźcami, możĄ występować obniżony poziom reaktywności bądź brak zaintel resowania i badanie nie dostarcza żadnych informacji. Obnił żony poziom reaktywności może być również wynikiem zażywał nia leków, np. psychotropowych, sytuacji związanej z badaniem! itp.

W wielu jednak przypadkach metoda ta dostarcza wielu cen|j nych danych, zwłaszcza gdy chodzi o diagnozowanie tendencja i zachowań dewiacyjnych. Ważne są w niej: umiejętność dobie-! rania bodźców działających seksualnie (naprzemienność z bo-1 dźcami o treści heteroseksualnej), czas ekspozycji (nie krótszy] niż 5 sekund i nie dłuższy niż 15), forma (najlepiej działa film,! slajdy), barwa (lepiej działają wydawnictwa kolorowe niż czar!

nobiałe), jakość (np. wydawnictwa pornograficzne na kredowym ¹ papierze, pięknie ilustrowane, pozbawione wulgarności oddziały-wują lepiej).

Tego rodzaju metoda badania wymaga od lekarza taktu, delikatności i pewnej subtelności, jest ona bowiem intymna ze swej natury. Wymaga również pewnego przygotowania osoby badanej ^F (omówienia konieczności jej zastosowania) i uzyskania jej zgody. Najczęściej biegłym jest mężczyzna, który tę metodę stosuje wobec , badanych mężczyzn. Są jednak sytuacje, w których konieczne jest specjalne omówienie przydatności i możliwości użycia tej metody, np. biegły i badany są odmiennej płci, badany jest homoseksualistą. W tych sytuacjach reagowanie podnieceniem seksualnym może być zablokowane lub odwrotnie — wzmożone. Tego typu problemy muszą być brane pod uwagę i należy wówczas rozważyć [celowość i sens zastosowania¹ tej metody.

W przypadku spraw rozwodowych metoda ta jest stosowana wyjątkowo rzadko, najczęściej wobec badanych podejrzanych o hypolibidemię, hyperlibidemię lub też mających podstawowe braki w uświadomieniu seksualnym i nie oswojonych z fizjologią seksualną. W tym ostatnim przypadku jako bodźce stosuje się ilustracje dotyczące przebiegu ars amandi, anatomiczne itp. Nie należy natomiast eksponować treści dewiacyjnych, urazowych.

Metoda stymulacji wizualnej jest obecnie często stosowana w leczeniu zaburzeń seksualnych; powstały nawet szkoły ustalające określone programy (np. LoPiccolo 1979). Stosowana jest również powszechnie w celach diagnostycznych i trudno sobie wyobrazić gabinet seksuologa pozbawiony materiałów koniecznych do jej stosowania. Na podstawie własnych doświadczeń w roli biegłego muszę stwierdzić, iż metoda ta okazywała się bardzo pomocna w ustaleniu diagnozy i stosowałem ją w wielu przypadkach. Rzadko spotykałem się ze zdecydowaną odmową poddania się tego typu badaniu. Najczęściej nie wyrażały na to zgody osoby oskarżone o zabójstwa na tle seksualnym, z hyperlibidemią, jest zatem zrozumiałe, że metoda ta mogła w nich wzbudzać poczucie zagrożenia. W 2 przypadkach odmowa poddania się badaniu była motywowana zażenowaniem, iż może powstać reakcja seksualna o intensywnym przebiegu.

Ze względu na to, że dostępność wydawnictw pornograficznych jest coraz większa, przydatność tej metody może się zmniej- ' szać. Stąd bardziej przydatne są slajdy i filmy ruchome, które jeszcze nie są tak rozpowszechnione.

D. WYKAZ PROJEKCYJNY

Wykaz projekcyjny jest projekcyjną metodą badania, stosunkowo łatwą do przeprowadzenia. Dostarcza ona informacji ó sa-

129

,0—Seksuologia...