skanuj0049 (19)

218 8. Zmiany w środowisku społecznym i przyrodniczym pod wpływem turystyki

wda, że dzięki turystyce powstają nowe miejsca pracy (95,4%), ulega rozbudowie infrastruktura kulturalno-rozrywkowa (91,8%) i powstaje korzystny klimat dla inwestorów z zewnątrz (90,1%), ale jednocześnie zwracają uwagę na konieczność uwzględnienia w planach rozwoju turystyki wymogów związanych z ochroną szeroko rozumianego środowiska (90,4%).

Studia nad społecznym odbiorem turystyki mają szczególnie doniosłe znaczenie na obszarach silnie przekształconych przez turystykę i objętych tzw. urbanizacją turystyczną. Pierwsze aglomeracje turystyczne pojawiły się w XIX w. na wybrzeżu Morza Śródziemnego, Morza Bałtyckiego i Morza Północnego (Lazurowe Wybrzeże, północne Niemcy, niektóre odcinki na wybrzeżu Holandii i Belgii). Z czasem urbanizacją turystyczną zostały objęte niektóre odcinki w hiszpańskiej części Morza Śródziemnego (Costa Brava, Costa del Sol, Costa Blanca, Costa del Azahar, Costa Dorada) i w Tunezji, wybrzeża Morza Czarnego (Krym, rejon Suchumi-Soczi, obszar Mamaia-Eforie-Mangalia w Rumunii oraz wybrzeże bułgarskie), niektóre wyspy Grecji (np. północne wybrzeże Krety) i tureckie wybrzeża Morza Egejskiego, południowo-wschodnia Floryda, Cape Cod, rejon Atlantic City (pas wybrzeża w stanie New Jersey od Sandy Hook do Cape May jest nawet określany terminem angielskim Leisurepolis), niektóre odcinki wybrzeża Oceanu Spokojnego w stanie Kalifornia (Stany Zjednoczone) i rejon Acapulco (Meksyk), wybrzeża Zatoki Meksykańskiej i Morza Karaibskiego, rejon Mar del Plata (Argentyna), tereny nad Morzem Południowochińskim (w Malezji i Tajlandii), wybrzeża w północnej części Morza Czerwonego (w Egipcie i w Izraelu), brazylijskie wybrzeża Oceanu Atlantyckiego itd.

Urbanizacją turystyczną zostały również objęte Alpy (już w XIX w.), niektóre rejony w Pirenejach, Karpatach, Górach Skalistych, Górach Skandynawskich, w Andach (w Argentynie i w Chile).

W ostatnich latach jednym z szybciej urbanizujących się regionów turystycznych jest pogranicze Brazylii, Argentyny i Paragwaju w rejonie wodospadów Iguaęu. Cechą charakterystyczną tego obszaru jest współwystępowanie funkcji turystycznych i przemysłowych, związanych z zespołem hydroenergetycznym Itaipu [Salomon 1992].

Geografowie poświęcają zjawisku urbanizacji turystycznej wiele uwagi, czego dowodem mogą być teorie W. Christallera, R.W. Butlera i inner Przykładem jednej z takich koncepcji może być model zaproponowany przez KJ. Meyer-Arendta i in. [1992]. Na podstawie badań w Dominikanie opracowali oni następującą klasyfikację miejscowości turystycznych w Ameryce Łacińskiej [Meyer-Arendt 1992, 222-224]:

•    typ 1: tradycyjny ośrodek wypoczynku nadmorskiego (z łazienkami), położony zwykle na skraju miasta (hiszp. balneiro) i odwiedzany przez mieszkańców najbliższej okolicy;

•    typ 2: duże uzdrowisko odwiedzane przez turystów krajowych;

•    typ 3: „zintegrowana” miejscowość turystyczna, odwiedzana przez turystów krajowych i zagranicznych (np. Sosua);