37276 skanuj0051 (19)

216 8. Zmiany w środowisku społecznym i przyrodniczym pod wpływem turystyki 8. Zmiany w środowisku spoieczBja

Tabela 45. Struktura wydatków turystów na Wyspach Cooka według typu własności usług związanych z turystyką w 1979 r. (%)

Własność	Typ usług
	hotele	biura podróży	sklepy
Kapitał zagraniczny	75	55	4
Kapitał miejscowy	25	45	96
Europejczycy	14	43	77
Polinezyjczycy	5	2	12
Inni	6	-	7
Razem	100	100	100

Źródło: S. Milne [1987],

słudze ruchu turystycznego (wartość 0,96 dla Niue świadczy, że 10 000 dolarów pozostawionych przez turystę daje niecałe 1 dodatkowe stanowisko pracy)¹.

Badania nad ekonomicznymi następstwami turystyki były również prowadzone na obszarze Polski, m.in. na Podhalu [Jackowski 1981; Warszyńska, Jackowski 1978] i w Borach Tucholskich [Drzewiecki 1980]. W ostatnich latach szczególnie wyraźnie widać związki między przygranicznym ruchem turystycznym a rozwojem gospodarczym w gminach i miastach położonych w przygranicznych rejonach Polski, gdzie na niespotykaną skalę rozwinęła się tzw. turystyka handlowa. W przyszłości natomiast można spodziewać się, że, w związku z restrukturyzacją polskiej wsi, coraz większego znaczenia dla rozwoju obszarów wiejskich nabierze agroturystyka [Drzewiecki 1992, 1995; Dziegieć 1995; Kowalczyk 1995; Kurek 1995].

Na ogół badacze podkreślają korzystne skutki turystyki dla gospodarki, ale niekiedy rozwojowi turystyki może towarzyszyć upadek innych działów gospodarki. Przykładem może być wspomniana już Antigua, gdzie do 70% dochodu narodowego pochodzi z turystyki. Zdaniem D.B. Weavera [1988, 319] rozwój turystyki na Antigui może być podręcznikowym przykładem funkcjonowania w praktyce teorii rozwoju zależnego. Turystyka pojawiła się na wyspie dopiero w 1949 r. w związku z otwarciem lotniska im. Coolidge’a. Jeszcze w tym samym roku powstała organizacja zajmująca się obsługą turystów (Antigua Tourist Board), jak również ośrodek turystyczny „Mili Reef Club”. W 1954 r. na Antigui otwarto pierwszy hotel wzniesiony przez kapitał amerykański („White Sands Hotel”), a w 1963 r. łączna liczba hoteli i ośrodków turystycznych na wyspie wzrosła do 22 (były to obiekty małe, największy był 80-pokojowy „Jolly Beach Hotel”). Rozwijająca się od początku lat pięćdziesiątych turystyka spowodowała nie tylko całkowite załamanie się uprawy trzciny cukrowej (w 1972 r. zamknięto ostatnią cukrownię) i zmniejszenie się powierzchni terenów rolniczych do 6,3%, ale uzależniła kraj od

obcych przedsiębiorstw turyst legowej, ale również inne sfer Niektórzy autorzy, np. S ruchu turystycznego może bj państw wysoko rozwiniętych ten był badany przez cytowai rystycznej jest zlokalizowana międzynarodowego Nadi. co j turystyki (w odróżnieniu od < zytywny przykład może służyć polityki promowania i rozwija gospodarki zostaje w kraju, i przybywa do Sri Lanki narodo 1994, 49]. O tym, jak ważna j miejscową gospodarkę, może i związane z urlopami turystów datków trafiało do firm turyst] pozostawało w brytyjskich Mi w Wielkiej Brytanii [Shaw. w

Tabela 46. Ekonomiczne następstwa aj Kraj

Kiribati

Niue

Papua-Nowa Gwinea

Tonga

Vanuatu

Wyspy Cooka

Źródło: S. Milne [1990a].

Pozytywne i negatywne sl że wielu badaczy uważa za ■ turystyki przez miejscową ludh obszarów recepcyjnych rozpoc sfeld, Ginosar 1994, 227]. Ich | skutków przez mieszkańców db dla polityki lokalnej i planowali dia były prowadzone w krajać! Północnej i dopiero po pewnyi regionach świata. Badania na u którzy stwierdzili, że mieszki

1

Rozwój zagranicznej turystyki przyjazdowej na Wyspach Cooka rozpoczął się po wybudowaniu w 1973 r. międzynarodowego lotniska na wyspie Rarotonga, a wzrósł jeszcze bardziej po otwarciu w 1977 r. „Rarotongan Hotel”. O ile w 1977 r. liczba turystów wyniosła 14 584, o tyle w 1984 r. wzrosła do 25 587, przy czym 40% stanowili turyści z Nowej Zelandii [Milne 1987].