4
Krzywa otrzymywana na ekranie monitora ze spidografu jest z pewnym przybliżeniem* przebiegiem prędkości chwilowej środka masy ciała w funkcji czasu y = v(t) i jest nazywany spidogramem (Rys. 8). Rejestrowany wykres może także zawierać znaczniki drogi.
Ocicsyt A/c>__Rejestrator 4 wgnaiow snaloaowyen i rokowi
‘V-' . . h .... | |||||||
/va;/ «/ |
\__ | ||||||
; / / |
TT \ \ \ | ||||||
Ą n |
[flfff 1 |
F |j[pi]'f Vj' |
I |
1 |
\ | ||
28 Cca? (sęk) |
Rys. 8. Spidogram - przebieg prędkości chwilowej środka masy ciała zarejestrowany podczas ruchu
* mocowanie rozwijanej w trakcie ruchu nitki podłączonej do spidografu u badanej osoby na wysokości pasa
Spidograf podłączony jest do poruszającej się osoby, a także do komputera w którym tworzony jest przebieg prędkości chwilowej wyświetlany na ekranie monitora (Rys. 9).
Ryc. 9. Tor pomiarowy (schemat blokowy) wykorzystywany w pomiarze prędkości biegu Pomiary na zajęciach
Każdy zespół pomiarowy przeprowadza pomiar prędkości w biegu sprinterskim mający na celu wyznaczenie parametrów kinematycznych ruchu postępowego środka masy badanej osoby. Przebieg zmian prędkości jest podstawą do analizy kinematycznej - na jego podstawie następnie są wykonywane obliczenia wartości parametrów charakteryzujących kinematykę ruchu postępowego.
Sprawozdanie z ćwiczeń
Każda osoba wchodząca w skład zespołu pomiarowego sporządza indywidualne sprawozdanie z pomiarów według osobnej instrukcji w którym umieszcza m. in. schemat toru pomiarowego, obliczenia, tabele z wynikami, wykresy oraz samodzielnie sformułowane wnioski z pomiarów.
Cele ćwiczeń:
1. Zapoznanie z pojęciami związanymi z kinematyką ruchu postępowego
2. Zapoznanie ze sposobami pomiaru prędkości chwilowej, przyspieszenia i położenia w biegu sprinterskim
3. Umiejętność obliczania parametrów związanych z kinematyką ruchu postępowego
4. Umiejętność obliczania parametrów kinematycznych w ruchu postępowym z wykorzystaniem interpretacji geometrycznej pochodnej i całki
Materiał i sprzęt:
Stanowisko pomiarowe, spidograf, zasilacz, komputer, program komputerowy AAD4P, kalkulator, zespół pomiarowy, osoba mierzona ubrana w strój sportowy
Wprowadzenie
Kinematyka jest działem fizyki zajmującym się opisem ruchu (bez badania przyczyn i skutków tego ruchu - nie analizuje sił w odróżnieniu od dynamiki). Podstawową definicją kinematyki jest definicja ruchu.
ruch - zmiana położenia ciała w przyjętym układzie odniesienia (od przyjęcia układu odniesienia zależy czy ruch występuje, czy nie występuje)
Najczęściej stosowanym układem odniesienia jest układ współrzędnych kartezjańskich (Rys. 1 - trzy osie: X, Y, Z prostopadłe do siebie).
oś y
Rys. 1. Układ współrzędnych kartezjańskich (prostokątnych)
Nie jest to jednak jedyny układ odniesienia (np. biegunowy, cylindryczny, sferyczny Rys. 2).
Rys. 2. Układy współrzędnych - (a) biegunowy (polarny), (b) cylindryczny (walcowy), (c) sferyczny
W przyjętym układzie współrzędnych można określić położenie punktu - np. za pomocą współrzędnych (x,y,z), lub wektora Dołożenia (r ) - poprowadzonego od początku układu współrzędnych.
Zmiana położenia punktu nazywana jest przemieszczeniem (Ar ). Jego wartość, czyli długość wektora jest podawana w [m]. Przemieszczenie z punktu A do punktu B może odbywać się po różnym torze ruchu. Tor ruchu jest to linia zakreślana przez poruszające się ciało. Jeśli tor ruchu jest linią prostą mówimy o ruchu prostoliniowym. Długość toru ruchu jest nazywana drogą (S).
Iloraz przemieszczenia i czasu pokonania tej drogi nazywana jest prędkością średnią.
"r At
W ruchu prostoliniowym prędkość średnia wyznaczana jest jako iloraz drogi i czasu w którym została pokonana (ponieważ w tym ruchu droga jest równa przemieszczeniu).