str154

odbywa się zgodnie z kierunkiem nachylenia zwierciadła w kierunku bazy drenażu. Zwierciadło wody podziemnej przybiera wówczas kształt paraboli o równaniu

&

otatnik " Si C:\Document... "' ^ 1028.O.S.T.“ ^,r^_Strl53-Paint ” f ItelixiLibrary^' f Hydrologiaog...

gdzie: q - wielkość zasilania podziemnego cieku lub jeziora (mVs) na jednostkę długości brzegu, k - współczynnik filtracji (m/s) drenowanej warstwy wodonośnej, x, y - współrzędne zwierciadła wody podziemnej {Werner-Więckowska. 1975). Po dojściu do rzeki (jeziora) wzdłuż tak ukształtowanego zwierciadła kończy się podziemna droga wody opadowej.

Z przypadkiem bezpośredniego związku hydraulicznego wód podziemnych z wodami powierzchniowymi mamy do czynienia, gdy kontakt tych wód jest swobodny. Sytuacja taka występuje wówczas, gdy warstwa podścielająca poziom wodonośny znajduje się poniżej koryta cieku lub misy jeziornej (rys. 13la). Od głębokości nacięcia warstwy wodonośnej zależy, czy sieć hydrograficzna jest stała czy okresowa.

Zdarza się, że koryto cieku (misa jeziorna) jest wcięte w utwory nieprzepuszczalne i z warstwą wodonośną zasilaną opadami atmosferycznymi na drodze infiltracji ma tylko okresowo bezpośredni związek hydrauliczny. Związek ten występuje jedynie podczas wysokich stanów wód powierzchniowych (rys. 131 b). Istnieją także cieki, które w ogóle nie mają bezpośredniego kontaktu z wodami podziemnymi, bowiem ich koryta są wcięte tak głęboko w utwory nieprzepuszczalne, że nawet maksymalne stany wód powierzchniowych nie umożliwiają kontaktu z warstwą wodonośną zasilaną opadami atmosferycznymi (rys. 13 lc). Wreszcie są także i takie przypadki, że koryto cieku lub misa jeziorna przecina warstwy nieprzepuszczalne i nacina poziomy wodonośne znajdujące się pod ciśnieniem uzyskując kontakt z naporowymi wodami wgłębnymi (rys. 13ld).

Możliwe są trzy rodzaje powiązań wód podziemnych z wodami powierzchniowymi. Najczęstszy jest przypadek, gdy rzeka jest zasilana przez wody podziemne. Oddają one dwustronnie rzece wydłuż jej biegu część swoich zasobów. Rzeki drenują warstwy wodonośne i dlatego są nazywane drenującymi⁶. W tym przypadku zwierciadło wód podziemnych obniża się w stronę koryta cieku i na jego brzegu wiąże się bezpośrednio z lustrem wody w rzece. Charakterystyczny jest przy tym przebieg hydroizohips. które wyginają się w górę rzeki, co jest związane z depresją zwierciadła wody podziemnej wywołaną drenującym oddziaływaniem rzeki (rys. 132a).

Na niektórych odcinkach rzeka może oddawać część swej wody do poziomu wodonośnego, zasilając w ten sposób wody podziemne. Takie rzeki nazywamy infiltrującymi'. W tym przypadku zwierciadło wody podziemnej obniża się obustronnie od koryta cieku na zewnątrz, a hydroizohipsy są wygięte w dół rzeki (rys. I32b).

^ń Rzeka drenująca to rzeka zasilana przez wody podziemne; występuje to wówczas, gdy wody rzeczne mają związek hydrauliczny (bezpośredni lub pośredni) z wodami jłodziemnymi, których zwierciadło ma wyższą rzędną niż poziom wody w rzccc.

Rzeka infiltrująca to rzeka zasilająca wody podziemne: występuje to wówczas, gdy wody rzeczne mają związek hydrauliczny (bezpośredni lub pośredni) z wodami podziemnymi, których zwierciadło ma niZszą rzędną niż poziom wody w rzccc.

154

Cl

C

C

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader

CO

co

co

o

©

©

&