strona164

164 9. KOŁA ZĘBATE

164 9. KOŁA ZĘBATE

A -

d\ + d2

RYS. 9.1

Przekładnia jednostopniowa W1 - wejście mocy, W2 - wyjście mocy

t-

KV			K1	CD +1
W\ K2' '	Ki •n,		K2
	K4 N
				K- n LO o"

RYS. 9.2

Przekładnia dwustopniowa W1 - wejście mocy, W3 - wyjście mocy

Zarys zębów koła o zarysie ewolwentowym moduł m = 4 mm, liczba zębów z = 25, współczynnik wysokości głowy zęba y = 1,0, współczynnik luzu wierzchołkowego \j/= 0,2

Oprócz kół zębatych o zarysie ewolwentowym stosuje się również koła zębate o zarysie cykloidalnym, zegarkowym i zegarowym.

Zespół co najmniej dwóch kół zębatych tworzy przekładnią zębatą (rys. 9.1). Przekładnia wielokrotna to przekładnia składająca się z więcej niż dwu kół (o zazębieniu równoległym) - rys. 9.2.

Na rysunku przekładni oznacza się również gabaryty obudowy: a — wysokość, b - szerokość, c - głębokość.

Oprócz zazębień ewolwentowych (o zarysie ewolwentowym - rys. 9.3) istnieją koła (przekładnie) o zazębieniu kołowym, spiralnym itp. W niniejszym opracowaniu ograniczono się do dokładnego przedstawienia rysunków kół i przekładni ewolwentowych oraz do podania podstawowych zależności

JT

tz = nd=> — z = d    (9.2)

JT

a po podstawieniu wzoru (9.1) do (9.2) otrzymuje się

mz-d    (8.3)

gdzie: t - podziałka koła zębatego, m - moduł, d - średnica koła zębatego, z - liczba zębów.

Ciągi liczb z szeregu Renarda określają przedział wartości modułów nominalnych (wg tabl. 5.4):

1,0; (1,125); 1,25; (1,375); 1,5; 2,0; (2,25); 2,5; (2,75); 3,0; ((3,25)); (3,5); ((3,75)); 4,0; (4,5); 5,0; (5,5); 6,0; ((6,5)); (7,0); 8,0; (9,0); 10,0; (11,0); 12,0; (14,0); 16,0; (18,0); 20,0

przy czym: wartości uprzywilejowane (w mm) są podane bez nawiasów, wartości nieuprzywilejowane (w mm) są podane w ( ), a wartości dopuszczalne w wyjątkowych przypadkach (w mm) w podwójnych nawiasach (()).

Wartości pochodne tworzy się, mnożąc lub dzieląc wartości z podstawowego zakresu odpowiednio do potrzeb przez 10, 100, 1000.

Do wykonywania kół zębatych stosuje się różne sposoby obróbki, m.in. toczenie, frezowanie, struganie, szlifowanie, wiórkowanie. Dokładność i chropowatość uzyskanej powierzchni koła zębatego (rys. 9.5 i 9.6, tabl. 9.2 i 9.3) przede wszystkim zależy od doboru sposobu wytwarzania.

Koła zębate są powszechnie wykorzystywane w przemyśle samochodowym, lotniczym, w budowie obrabiarek oraz innych urządzeń wymagających przenoszenia napędu (rys. 9.4).