strona (199)

Przy częstości 10-30 Hz w warstwach powierzchownych zostają pobudzone także włókna typu II, które mogą nie wykazywać pełnego skurczu tężcowego, a jedynie drżenie. Wydaje się celowe rozciąganie czoła modułu do kilkudziesięciu, a nawet kilkuset milisekund, aby stopniowo wciągać jednostki ruchowe do skurczu.

W stanach nieczynności mięśnia włókna typu I ulegają zanikowi i nabierają cech typu II. W konsekwencji ulega zaburzeniu asynchronizacja skurczu włókien (obok zaniku i osłabienia siły całego mięśnia). Przy odnerwieniu w pierwszej kolejności ulegają zanikowi włókna typu I, a ich część nabiera cech typu II. Następuje osłabienie sprzężenia mięśnia z ośrodkami nerwowymi, co powoduje zmniejszenie kontroli dowolnej nad ruchem nawet po reinerwacji. Elektrostymulacja pomaga przywrócić sprzężenie. Pod jej wpływem włókna typu II nabierają z powrotem cech włókien typu I, a wywołane skurcze przez odnowione sprzężenie i informacje zwrotne powodują powrót kontroli dowolnej, czyli następuje reedukacja. Ten mechanizm jest skuteczniejszy, gdy stymulacja jest powiązana z ruchem zamierzonym.

Elektrostymulacja pobudza wszystkie włókna znajdujące się w zasięgu jej napięcia elektrycznego. Zmiany w rekrutacji włókien można powodować przez:

-    zmianę miejsca przyłożenia elektrod,

-    zmianę częstotliwości,

-    zmianę napięcia,

-    przerwanie es.

Wszystkie wymienione sposoby opóźniają przemęczenie mięśni. Lecz praktycznie najczęściej stosuje się w tym celu, jako najprostsze, przerwy napięcia z rozluźnieniem mięśni. Rozluźnienie ułatwia odnowienie metaboliczne.

Dawki natężenia prądu stymulującego określa się odpowiednio do wielkości skurczu, jaki wywołują. Są one następujące:

-    podprogowe, za słabe, aby wywołać skurcz,

-    progowe (reobaza, chronaksja): kurczą się tylko włókna najbliższe elektrodzie i najwrażliwsze,

-    nadprogowe,

-    średnie (te stosuje się najczęściej),

-    submaksymalne,

-    maksymalne. Kurczą się przy nich wszystkie włókna w mięśniu. Dalsze zwiększanie napięcia (impulsy supramaksymalne) nie zwiększa skurczu.

Aby dokładnie oznaczyć wielkość dawki, trzeba najpierw poznać dawki progowe i maksymalne dla leczonego mięśnia, a potem można określić wielkości dawek pośrednich. W praktyce często wystarcza przybliżone oznaczenie wielkości napięcia leczniczego.

4.6. Elektrostymulacja mięśni unerwionych prawidłowo

Najstarsza metoda elektrogimnastyki wprowadzona przez Bergoniego w końcu XIX w. służyła do stymulacji mięśni unerwionych prawidłowo, lecz osłabionych, np. po opatrunku gipsowym. Mięśnie takie reagują tak jak mięśnie zdrowe. Pobudzanie do skurczu mięśni unerwionych prawidłowo jest stosunkowo łatwe, w miarę postępu techniki coraz łatwiejsze.

199