image106

106    4. Badanie podstawowych właściwości mechanicznyei

Rys. 4.39. Aparat do oznaczania miękkości gum

1 — manipulator, 2 — śruby regulujące ustawienie korpusu, 3 - korpus, 4 - śruby zaciskowe na prowadnicach, 5 - prowadnice

Rys. 4.40. Porównanie twardości w °Sh ze stopniami miękkości

aż dotyk kulki spowoduje poruszenie wskazówki, co odpowiada wstępnemu obciążeniu 0,5 N. Po 10 s od wprowadzenia obciążenia roboczego 10 N odczytuje się wychylenie wskazówki. Zależność między twardością Shore’a a skalą miękkości przedstawiono na rys. 4.40.

Dla elastycznych tworzyw porowatych wprowadzono pojęcie wskaźnika twardości [33], Jest to wg metody A siła potrzebna do wciśnięcia stopki przyrządu pomiarowego (rys. 4.41) lub wg metody B talerza wciskowego (rys. 4.42) w badaną próbkę. W metodzie A wynik odczytuje się wprost w °Sch (stopnie Schiltknechta). W metodzie B grubość próbki o wymiarach 380x380 mm mierzy się wstępnie pod naciskiem 9,81 N, a następnie ściska ją do 40% grubości wyjściowej. Wynik można podawać najlepiej jako oznaczenie składające się z elementów pomiaru, np. /t_H/150/15 oznacza, że przy średnicy talerza 153 mm, przy prędkości posuwu 150 mm/min wymagane obciążenie wynosi 15 N. Pomiary te są wzajemnie przeliczalne. Wskaźnik k_H jest wielkością nadającą się do porównywania materiałów, ale tylko przy ściśle zachowanych warunkach.

Rys. 4.42. Urządzenie do oznaczania wskaźnika twardości elastycznych tworzyw porowatych wg metody B (PN-77/C-05012/08-2)

1 - stół, 2 - talerz naciskowy, 3 - mechanizm wciskania talerza w próbkę z siłomierzem, 4 -urządzenie do pomiaru grubości, 5 - próbka

Rys. 4.41. Urządzenie do oznaczania wskaźnika twardości elastycznych tworzyw porowatych wg metody A (PN-77/C-05012/08-1)

1 - korpus, 2 - czujnik, 3 - śruba, 4 - sprężyna, 5 - stopka pomiarowa, 6 - badana próbka

4.7.3. Ocena pomiarów twardości tworzyw

W rozdziale tym omówiono badanie twardości tak różnych materiałów, jak tworzywa konstrukcyjne i elastoplastyczne. Należy pamiętać, że pomiar twardości ma zawsze charakter umowny i specyficzny; dlatego wymaga zawsze dodatkowego zaznaczania, jaką metodą pomiar wykonano. Próby wzajemnego przeliczania wyników nie zawsze się udają. Niemniej jednak na podstawie pomiarów