image114

110 4. Badanie podstawowych właściwości mechaniczny_c/,

Rys. 4.43. Aparat do badania ścieralności na papierze ściernym (typ APGi)

przeciwwagę i wtedy docisk nie będzie wynosił 10 N, lecz 5 N, co należy zaznaczyć przy podawaniu wyników. Po przebyciu drogi 40 m wyjęte próbki oczyszcza się z pyłu i ponownie waży.

Obliczanie wyników. Ścieralność oblicza się jako stratę objętości na papierze odpowiadającym wymaganiom wg wzoru

AV =

(m, - m₂) 0,2 P

(4.38)

gdzie: Am_w - średnia arytmetyczna straty masy trzech próbek z gumy wzorcowej, g; wi- masa próbki przed oznaczaniem, g; m₂- masa próbki po oznaczaniu, g; p- gęstość próbki, g/cm³; 0,2 - wymagana strata masy gumy wzorcowej.

Według PN-69/C-89081 w tym samym aparacie można stosować papier korundowy Nr 150, a jako wzorzec cynk hutniczy NO lub E00 (wg PN-67/H-8200

0    twardości 60 kG/mm²).

Wyniki odnosi się do wybranej drogi przebytej po papierze przez próbkę

1    uwzględnia tę drogę we wzorze obliczeniowym. Nie są one jednak porównywalne do wyników wg normy [30], a ponadto porównywanie ścieralności tworzyw sztucznych do ścieralności cynku nie wydaje się przekonywujące.

Oznaczanie ścieralności na aparacie Grasselli [31]. Proces ścierania przebiega również na papierze ściernym, ale wynik wyraża się w cm³/(kW-h). Aparat (rys. 4.44) wymaga krążków papieru korundowego Nr 120 lub 150. W charakterze wzorca stosuje się gumę wzorcową, otrzymywaną wg PN-75/C-0423, a więc taką samą jak w metodzie Schoppera.

Tarcza pokryta papierem ściernym obraca się z prędkością 37-45 obr/min. Ściera się jednocześnie dwie próbki przy nacisku 26 N na cm². Próbki o dość skomplikowanym kształcie (rys. 4.45) dociera się najpierw i dopiero po oczyszczeniu waży. W czasie właściwego przeprowadzania próby rejestruje się co jakiś czas siłę F występującą w wyniku tarcia. Po upływie czasu odpowiadającego

Rys. 4.44. Aparat Du Pont Croydon do oznaczania ścieralności metodą Grasselli (PN-80/C--04233-1)

I - silnik, 2 - tarcza dociskowa, 3 - dźwignia z zamocowanymi próbkami, 4 - obciążnik, J- przewody sprężonego powietrza, 6 - amortyzator, 7 - dynamometr

Rys. 4.45. Kształt i wymiary próbek do oznaczania ścieralności za pomocą aparatu Du Pont Croydon

200 obrotom tarczy wyłącza się silnik, oczyszcza próbki i waży z dokładnością do 0,001 g. W ten sposób ustala się wskaźnik ścieralności gumy wzorcowej dwóch próbek i wskaźnik ścieralności badanego materiału.

Obliczanie wyników. Wskaźnik ścieralności oblicza się wg wzoru

K_sa. = klZlllx5 • 10⁶, cm³ /(kW • h)    (4.39)

ptM

gdzie: gi - łączna masa dwóch próbek po ścieraniu wstępnym, g; g₂ - łączna masa dwóch próbek po zakończeniu ścierania, g; p - gęstość badanego tworzywa, g/cm³; t - czas badania, min; M - moc, W, którą oblicza się z sił F równoważących dźwignię zgodnie z normą [31].

Dla użytkownika miarodajny jest wskaźnik ścieralności względnej l^swGr, który oblicza się wg wzoru