Image79 (3)

schemat zastępczy dla przebiegów zmlonn/oh

a)    b)    c)

zmiennego

o znacznej rezystancji wewnętrznej Źródłem napięcia o bardzo małej rezystancji wewnętrznej jest np. duży 12-woltowy akumulator samochodowy. Dołączenie doń obciążenia, np. żarówki, praktycznie me zmienia napięcia wyjściowego. Natomiast maleńka 12-wolto-wa bateryjka do pilota samochodowego ma dużą rezystancję wewnętrzną. Dołączenie do niej żarówki, czyli zewnętrznego obciążenia o małej rezystancji, spowoduje drastyczny spadek napięcia - bateryjka nie wyładuje się natychmiast, ale napięcie wyjściowe (na dołączonej żarówce) będzie znikome właśnie ze względu na wpływ dużej rezystancji wewnętrznej tej bateryjki. I^Jo prostu utworzy się dzielnik napięcia, jak pokazuje rysunek 44a. Obwód kolektorowy tranzystora ma wprawdzie właściwości źródłu prądowego, jednak zamiast analizować trudniejszy do zrozumienia schemat zastępczy z rysunku 39b, możemy narysować uproszczony schemat zastęp-

Rys. 43

a)

czy wyjścia „kolektorowego” dla przebiegów zmiennych z rysunku 44b w postaci, jak na rysunku 44c. Nawet jeśli nie do końca rozumiesz dlaczego, zapamiętaj, żc oporność wyjściowa obwodu kolektorowego jest praktycznie równa rezystancji rezystora kolektorowego (w rzeczywistości jest nieco mniejsza, bo obwód kolektorowy nic jest idealnym źródłem prądowym).

W każdym razie uproszczony rysunek 44c w skazuje, że zastosowanie rezystora kolektorowego Rc o dużej wartości może wbrew oczekiwaniom katastrofalnie obniżyć wzmocnienie wypadkowe. Właśnie z uwagi na wpływ dołączanego z zewnątrz obciążenia, próba uzyskania dużego wzmocnienia przez zastosowanie rezystora kolektorowego o dużej wartości może się okazać daremna.

Zapamiętaj raz na zawsze, że mamy do czynienia zc sprzecznym: dążeniami. Z jednej strony, czym większa rezystancja w obwodzie kolektora, tym większe wzmocnienie (na marginesie można dodać, że w pewnych przypadkach wartość liczbowa wzmocnienia napięciowego takiego nieobciążonego wzmacniacza tranzystorowego może być większa niż współczynnik wzmocnienia prądowego [3). Z drugiej strony, rezystancja wyjściowa wszelkich wzmacniaczy z wyjściem „kolektorowym” jest praktycznie równa oporności

Rys. 44 rezystora kolektorowego. Dlatego projektując praktyczny wzmacniacz tranzystorowy, trzeba wziąć pod uwagę kilka czynników, w tym oporność obciążającą wyjście.

W zasadzie można byłoby się bliżej przyjrzeć obwodowi wejściowemu tranzystora oraz liczbowej wartości wzmocnienia napięciowego, jednak obecnie coraz rzadziej stosuje się pojedyncze tranzystory, a coraz częściej - rozmaite układy scalone. Nie będziemy więc wgłębiać się we wszystkie szczegóły. Spróbuj więc tylko zapamiętać, że najprostsze wzmacniacze, jak ten z rysunku 38. mają dla przebiegów zmiennych małą rezystancję wejściową, że napięcia zmienne występujące na złączu baza-emiter są zazwyczaj małe, rządu pojedynczych miliwoltów i że w związku z obecnością złącza diodowego baza-em.ter. czym większy jest wejściowy sygnał zmienny, tym większe są zniekształcenia tego sygnału.

Nie będziemy się w to wgłębiać, niemniej z kilku względów powinieneś choć z grubsza poznać właściwości niektórych praktycznych jednotranzy storo wy ch wzmacniaczy OE.

Zajmiemy sic tym w następnym odcinku

Piotr Górecki

Ciąg dalszy ze strony 23.

2.    Pokrewną możliwością jest umieszczenie na wzorcowej płytce nie elementu bibliotecznego, tylko zwykłego punktu z otworem 3,2mm i dwóch kresek w warstwie opisu (Overlav). Potem można je przesuwać, podobnie jak wszystkie inne składniki płytki. Takie składniki nie mają nic wspólnego z nct-listą.

3.    Możesz po prostu zdefiniować odpowiedni punkt. Mógłby to być kwadratowy punkt 5x5mm z otworem 3,2mm, czyli 126 milsów - wtedy na płytce pojawi się obszar miedzi patrz rysunek 60a. Ale może to być po prostu okrągły punkt o średnicy 126mil z otworem 126mil, czyli bez miedzi, albo dla odróżnienia od innych punkt ośmiokątny o

średnicy otworu 126mil - rysunek 60b. Jeszcze inną sensowną możliwością jest zdefiniowanie w pliku Traxeait.padspecjalnego punktu o wyglądzie Target o wielkości zew nętrznej 5mm (200 milsów) z otworem 126 milsów. Punkt taki o nazw ie MOCUJX masz w dostarczonym pliku z makrodcfinicjami punktów' -patrz rysunek 61. Wadą takiego rozwiązania z punktem o kształcie Target może być fakt występowania na płytce fragmentów ścieżek, co potencjalnie może stać się przyczyną zwarć.

Niezależnie, na które rozwiązanie się zdecydujesz, nigdy nie zapominaj o otworach do zamocowania płytki!

W następnej kolejności zajmiemy się sprawą biblioteki i netlisty.

Piotr Górecki

l    i mu «n -J?

ROUNO10M

1    1    100    100    3*

R0UNO10W

26 Październik 2006 Elektronika dla Wszystkich