Image88 (2)

Szkoła Konstruktorów ■

Fot. 3 Model Dominika Ciureja

pomoże naładować i rozładować kondensator sprzęgający C4. Nic mam wątpliwości, że 12-letniemu uczestników: Szkoły za ten układ i model należy s:ę nagroda.

Niewiele starszy, bo 15-letni Dominik Ciurej z Trzemcsnej przysłał model prostego efektu świetlnego z kostką 4017. Oryginalny schemat pokazany jest na rysunku 2, a model na fotografii 3. Ja dodam, że zastosowanie transoptora ma sens tylko w przypadku, gdy tranzystor Tl jest zasilany z oddzielnego zasilacza (baterii) niż reszta układu, co zaznaczyłem na schemacie kolorami czerwonym i zielonym.

Fotografie 4a i 4b pokazują model Jarosława Tarnawy z Godziszki. Ten wierny uczestnik Szkoły tym razem przysłał Ko mp u kser, czyli komputerowy mikser. Natomiast fotografia 5 przedstawia przełącznik audio wykonany przez Jakuba Sobańskiego z Rudki. Podobnie fotografia 6 prezentuje automatyczny przełącznik audio Roberta Jaworowskiego z Augustowa. Natomiast na fotografii 7 pokazane są trzy ujęcia modelu przetwornika cyfrowo-analogowego DAC-0 przeznaczonego do współpracy z napędem CD-ROM lub tanim odtwarzaczem CD. Autorem jest 16-lctni Piotr Cieśliński z Krakowa.

Fot. 2 Mikser Tomasza Albrechta

Podsumowanie

Ogólnie biorąc, jestem zadowolony z nadesłanych rozwiązań. Słowa uznania i pochwały należą się zwłaszcza najmłodszym, kilkunastoletnim uczestnikom! Mam jednak pewien niedosyt, związany z problemem masy i tłumienia zakłóceń. Tylko dwóch uczestników wspomniało o tym problemie, a jest to niezmiernie ważna kwestia praktyczna. Otóż chodzi o to, że przy współpracy różnych urządzeń audio, masy tych urządzeń są ze sobą połączone,

co jest oczywiste. Teoretycznie cały obwód masy, czy połączonych mas rozmaitych urządzeń, powinien mieć jednakowy potencjał przyjmujemy, żc napięcie na masie jest równe zeru. W praktyce okazuje się jednak, żc w obwodach masy płyną prądy, co skutkuje powstaniem spadków napięcia na rezystancji masy. Czym większy i bardziej złożony system, tym większą uwagę trzeba poświęcić obwodowi masy W komputerze sytuacja jest szczególnie skomplikowana, ponieważ występują tam i obwody analogowe, i cyfrowe, a w obwodach masy płyną duże prądy. Omówienie szczegółów' na pewno wykracza poza ramy naszej Szkoły. W każdym razie poszczególne punkty komputerowej masy mogą mieć znacząco różne potencjały i nie jest obojętne, gdzie będzie dołączony obwód masy współpracujących zewnętrznych urządzeń audio. Nic wchodząc w szczegóły, można stwierdzić, że 99% problemów z masą można łatwo zlikwidować, wykorzystując rozwiązanie tylko na pozór archaiczne, a mianowicie transformator separujący o przekładni 1:1, w którym uzwojenia pierwotne i wtórne są od siebie odizolowane galwanicznie. Ponieważ przenoszona moc jest znikoma, wystarczy

Rys. 2

miniaturowy transformatorck o objętości kilku centymetrów sześciennych. Problem w tym, skąd wziąć taki transformator. Do zastosowań audio trzeba wykorzystać transformator przenoszący pełne pasmo akustyczne. Powinien to być transformator przeznaczony specjalnie do takich celów, a nic transformator sieciowy od zasilacza. Takie transformatory są nadal stosowane w profesjonalnej aparaturze audio. Hobbyści odzyskują je też zc starych mikrofonów, ponieważ niektóre mają wbudowany taki transformatorek. Innym źródłem transformatorków są bardzo stare odbiorniki tranzystorowe, gdzie były stosowane wc wzmacniaczach mocy. Takie transformatory miewają różną przekładnię, od 1:1 do 1:10. jednak zazwyczaj udaje się je sensownie spożytkować. Można wykorzystać

Elektronika dla Wszystkich Sierpień 2005 35