Img00010 (2)

14

W tablicy 1.7-1 zestawiono procentową zawartość pierwiastków w skorupie ziemskiej, w oceanach i w atmosferze. Całkowita masa skorupy ziemskiej do głębokości 1 km wynosi 3 • 10²¹ kg; masa oceanów — 10²⁰ kg, atmosfery — 5 • 10⁸ kg.

Nie ma prostej zależności między zestawionymi w tablicy 1.7-1 ilościami surowców a kosztami ich wydobycia. Niektóre z nich występują jedynie w bardzo dużym rozproszeniu tak, że ich wydobycie opłacalne jest jedynie w niewielu rejonach świata. W rudach pierwiastki występują w różnych związkach chemicznych — uzyskiwanie ich z niektórych związków, z powodu trudnej i kosztownej technologii może być nieopłacalne.

1.2. BUDOWA ATOMÓW

Struktura atomu

1.8.    Wszystkie ciała zbudowane są z atomów. W każdym atomie o wymiarach rzędu 10"¹⁰m położenie centralne zajmuje jądro (o wymiarach rzędu 10"¹⁴m), złożone z tzw. nukleonów, tj. dodatnio naładowanych protonów (o masie spoczynkowej 1673-10 ³⁰ kg i ładunku elektrycznym + 1,6-10~¹⁹C) oraz elektrycznie obojętnych neutronów (o masie spoczynkowej 1675 • 10~³°kg).

Wokół jądra krążą po określonych orbitach ujemnie naładowane elektrony (o masie spoczynkowej 0,91-10³⁰ kg i ładunku elektrycznym - 1,6 ■ 10'¹⁹ C). Liczba przynależnych do atomu elektronów jest przy tym równa liczbie zawartych w jego jądrze protonów, wobec czego ładunki elektryczne elektronów i protonów wzajemnie się równoważą — atom w stanie niezjonizowanym jest strukturą elektrycznie obojętną.

Atomy poszczególnych pierwiastków chemicznych różnią się między sobą liczbą zawartych w ich jądrze protonów, która nosi nazwę liczby atomowej pierwiastka. Stanowi ona niepowtarzalną cechę charakterystyczną danego pierwiastka. Liczba zawartych w jądrze atomu neutronów może być dla tego samego pierwiastka niejednakowa. Zachodzi to w przypadku izotopów — pierwiastków o tych samych własnościach chemicznych, określonych liczbą protonów, a różniących się liczbą neutronów. Liczba zawartych w jądrze nukleonów (tj. protonów i neutronów łącznie) nosi nazwę liczby masowej pierwiastka. Jest ona zawsze liczbą całkowitą, odnoszącą się do poszczególnych izotopów. Natomiast masa atomowa jest najczęściej liczbą ułamkową, gdyż jest średnią wagową wyznaczoną dla danego składu izotopowego pierwiastka.

1.9.    Elektron krążący po orbicie wokół jądra charakteryzuje się tzw. orbitalnym momentem pędu (zwanym również krętem) — wielkością fizyczną związaną z ruchem ciała po okręgu.