img011 (71)

Zasadniczym kierunkiem przy wykonywaniu pomiarów r.a ilsyczse j pcfflerb-chnl ziccl jast kiorunck siły olężkości * itiejucu ohcarY.acji, H przybliżaniu możns go ustalić as pomocą ciężarka zamieszonego ra sznurku, v? pomiarach posługujemy się kierunkiem prostopadłym do pionu. lyacacsa r.ię go z dużą dokładnością za pomocą libali, w którą zwykle są precyzyjno instrumenty geodezyjne (teodolit, niwlotor). Pcaiąry wykonujemy więc zawsze takiej powierzchni, która pod kąt*m prostym przc-ci-na kierunek siły ciężkości. Powierzohnię spełniając^ tep warunek mz^-a-uo geoidą. Kierunek siły ciężkości (kierunek pionu) no żerny jednak przecinać prostopadle w różnych odległościach nad ziemią i otrzymała:/ wtedy rććna geoidy, No każdej z nich poteacjał siły ciężkości będzie stały, Jako powierzchnię podstawową, at> której odnosi ty wszystkie pomiary wykonywane tsa punktach o różnej wysokości, przyjęto tzw. geoidę zerową przechodzącą na przeciętnej wysokości poziomu wód v oceanach (pózioa morza), W stosunku do takiej geoidy zerowej oblicza się np, wysokości punktów na powierzchni Ziemi,

Na Skutek występowania gór i wielkich zbiorników v/ó£ oraz nierówne-miernego rczmieezczecie ru»3 w skorupie ziemskiej kieruuek siły ciężkości ulega pewnym odchyleniom i nie jest taki, jaki by był, gdyby skorupa zieaska była jednorodna. Powierzchnia geoidy, przecinająca stale pod kątem prostym zr.ionny kierunek pionu, nie jest więc powierzchnią ca tematyczną, lecz fizyczną, i nie da się wyrazić w postaci równaniu natanutyoz-negc. Na podstawie pomiarów aatronomiczno-geodezyjnych i pomiarów Eiły

ciężkości można jednak wyznaczyć kształt geoidy w odniesieniu do matematycznej powierzchni elipsoidy ziemskiej. Pomiary t8 powinny byc wykonano na całym obszarze Ziemi włącznie z morzami l oceanami, lecz dotychczas cle zostały ukończone. Od roku 195? rozwijają się nowe metody boćsń kształtu Ziemi r<a podstawie analizy ruchów sztucznych satelitów. Badania polegają aa wyznaczaniu siły grawitacji działającej ną satelitę w poszczególnych punktach jogo orbity. Jat już podaliśmy poprzednio, na podstawie dotychczasowych badań .'.a pomocą satelitów obliczone, że spłaszczę nie Ziemi wynosi 1 i 298,25.

Kształt geoidy zerowej przybrałaby I'    powierza unia aórz i oceanów v e-1:3 nie

spoczynku, przedłużona przez lądy. tfe-dług współczesnych danych odchylenia jej od powierzchni elipsoidy ziemskiej wynoszą około - 5O m, ą mn ksyian Lna wielkości tego odchylenia nic prze krą czają 100 n (rys, 5),

t

• ⁱ. _h i/t

VK W

&r ^iŁ

3ys. 5