img022

ściej stosuje się naświetlania słoneczne, ale także wykorzystuje się w placówkach sprzęt, np. lampy bioptronowe emitujące promienie nad fioletowe oraz lamy solux o działaniu promieni podczerwonych. Obie lampy stosuje się z wielkim powodzeniem w naświetlaniu różnego rodzą ju wyprysków, łuszczycy i odleżyn. W hydroterapii wykorzystuje się właściwości lecznicze wody. Rehabilitanci stosują zabiegi wodne, np. kąpiele termiczne, kąpiele kinezyterapeutyczne, kąpiele wirowe. Ten ro dzaj terapii można w zasadzie wykorzystywać w każdej placówce, o ile dysponuje odpowiednim zapleczem i w świetle obserwacji podopiecznych — jest to jeden z ulubionych rodzajów terapii. Stosuje się również kąpiele lecznicze, czyli balneoterapię z wykorzystaniem związków naturalnych (solankowo-borowinowych), oraz kąpiele w wodach sztucznie mineralizo-wanych. Prowadzi się także inhalacje dróg oddechowych (Domagała 1999, s. 49-63).

Ćwiczenia korekcyjne to doraźne lub długotrwale oddziaływanie na kościec lub mięśnie przy pomocy ruchu, mającego służyć odzyskaniu lub zachowaniu prawidłowej postawy. Najczęściej spotykane wady u pensjonariuszy domów pomocy społecznej to plecy okrągłe (garbienie się), plecy wklęsłe, plecy płaskie, boczne skrzywienia kręgosłupa, odstające łopatki, zapadnięta klatka piersiowa oraz płaskostopie. Celem ćwiczeń korekcyjnych prowadzonych w placówce jest wzmocnienie mięśni, ewentualne usunięcie przykurczów oraz wyrobienie nawyku prawidłowego stawiania stóp.

Nową dziedziną terapii na terenie domów pomocy społecznej jest hipoterapia. Jest to jedna z metod rehabilitacji ruchowej na bazie neurofizjo-logii prowadzonej przy udziale konia. Poruszający się stępem koń przenosi na jeźdźca impulsy ruchowe i dzięki temu staje się swoistym medium terapeutycznym. Jest to rodzaj terapii szczególnie wskazany dla dzieci z porażeniem mózgowym, dla osób z dystrofiami mięśniowymi, dzieci autystycznych, osób z zespołem Downa, pacjentów chorych na stwardnienie rozsiane, chorych z niedowładami różnego stopnia, osób po amputacji kończyn, osób z niedorozwojem psychicznym, a więc kategorii osób najczęściej spotykanych w domach pomocy społecznej.

Terapia logopedyczna — jest to szczególnie trudny rodzaj terapii, spotykany najczęściej w placówkach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej umysłowo. W tej niejednorodnej grupie etiologicznej spotykamy bowiem rozliczne rodzaje zaburzeń mowy, zaczynając od lekkich niedostatków artykulacyjnych po całkowity brak mowy.

Rehabilitacja społeczna i zawodowa — jej celem jest przygotowanie osób niepełnosprawnych do życia społecznego i pracy zarobkowej oraz włączenie ich w działalność zawodową. Ma także na celu integrację bądź reintegrację mieszkańca domu pomocy społecznej do życia w środowisku. Prowadzi się tu również wiele rodzajów oddziaływań terapeutycz nych. Ergoterapia, czyli terapia pracą, pomaga mieszkańcom w osiągnięciu jak największej samodzielności życiowej. 'Pen rodzaj terapii jest charakterystyczny dla wszystkich typów domów, z wyjątkiem tych, w których przebywają osoby przewlekle chore somatycznie i w podeszłym wieku. Wiele domów rezygnuje np. z funkcji sprzątaczki, a wszystkie prace porządkowe w ramach ergoterapii wykonują mieszkańcy. Praca ma duże znaczenie dla osób niepełnosprawnych zarówno fizycznie, jak i umysłowo. Korzystnie wpływa na samopoczucie, utrzymując organizm w sprawności fizycznej, i podkreśla wartość osoby w jej środowisku (Ko-zaczuk 1995, s. 72). Terapia przez pracę rozszerza zakres umiejętności czysto praktycznych, ułatwiających kontakty mieszkańców z innymi ludźmi, np. poprzez robienie zakupów. Z czasem powinna ona przynajmniej niewielkiej liczbie osób stworzyć warunki do podjęcia zatrudnienia i uzyskania dochodu. Podjęcie pracy często wiąże się jednak z zapewnieniem osobie niepełnosprawnej określonego środowiska, w którym może realizować zadania zawodowe. Domy pomocy społecznej mogą tworzyć taką fizyczną i formalną przestrzeń, otwierając na swoim terenie zakłady pracy chronionej. Ich forma organizacyjna oraz zakres wykonywanych prac uzależniony jest od indywidualnych cech osób przebywających w placówce oraz od możliwości samego domu.

Ważnym elementem rehabilitacji społecznej jest sport i turystyka. Osoby niepełnosprawne w znacznie mniejszym stopniu korzystają z różnorodnych form turystki i wypoczynku. Wiąże się to z istnieniem barier architektonicznych, materialnych i psychologicznych. Turnusy wypoczynkowe dla mieszkańców domu pomocy społecznej są formą aktywnego wypoczynku, połączoną z elementami rehabilitacji społecznej. Dużo czasu poświęca się na wędrówki piesze, gry i zabawy w plenerze, wycieczki autokarowe oraz doskonalenie samoobsługi, budzenie i rozwijanie zainteresowań. Rywalizacja sportowa uczy współdziałania w grupie, solidarności i wzajemnej odpowiedzialności. Poprzez swą atrakcyjność wciąga i stymuluje dalszą aktywność ruchową. Uczy mieszkańców domów różnych sposobów pokonywania własnych ograniczeń, wyrabia kondycję fizyczną i psychiczną oraz uczy samodzielności. Stwarza również pole do odnoszenia sukcesów, które dają podopiecznym poczucie pewności siebie, i sprzyja pełniejszej integracji mieszkańców ze społeczeństwem. Rywalizacja sportowa jest szczególnie popularna w placówkach, w których przebywają dzieci i młodzież. Uwieńczeniem rywalizacji jest udział mieszkańców w olimpiadach specjalnych, w licznych mityngach, a także rozgrywkach między domami na szczeblu lokalnym i ponadlokalnym.