img050 (38)

Martwica tkanki tłuszczowej

(,necrosis adiposa Balser,    )

Martwica (necrosis) jest to nagła śmierć komórek lub tkanek w żywym ustroju. Rozróżniamy martwicę rozpływną z udziałem hydrolaz lizosomalnych (cytoliza) oraz martwicę denaturacyjną (skrzepową) z pełną denaturacją białek komórkowych.

Tzw. martwica enzymatyczna tkanki trzustki nie w pełni odpowiada terminowi martwicy, gdyż jest często procesem wtórnym wobec zjawiska o innym mechanizmie. Obecnie uważa się, że jest to szczególna postać wapnienia dystroficznego (calcificatio dystrophica), nałożonego na specyficzny rodzaj martwicy rozpływnej.

Tkanka tłuszczowa może ulegać martwicy enzymatycznej stanowiącej szczególny przypadek martwicy rozpływnej. Cytoliza lipocytów następuje tu pod wpływem lipazy przenikającej wraz z sokiem trzustkowym do sąsiadującej z trzustką tkanki tłuszczowej. Czasem uwalniane enzymy trzustkowe mogą być przenoszone drogą naczyń chłonnych, wywołując martwicę tkanki tłuszczowej jamy brzusznej, śródpiersia czy tkanki podnasierdziowej. Może także dochodzić do martwicy tkanki tłuszczowej podskórnej w wyniku aktywacji obecnych w komórkach tłuszczowych enzymów lipolitycznych.

Pod wpływem lipazy zawarty w komórkach tłuszcz zostaje rozszczepiony na glicerol i kwasy tłuszczowe. Te ostatnie ulegają saponifikacji tworząc mydła sodowe, potasowe i wapniowe. Glicerol, mydła sodowe i potasowe ulegają wchłonięciu. Na miejscu pozostają nierozpuszczalne mydła wapniowe z wytrącającymi się solami wapnia. Mamy tu więc do czynienia z martwicą rozpływną na którą nakłada się wapnienie dystroficzne.

Makroskopowo ogniska martwicy Balserowskiej stanowią blado-szaro--żółte, ćme ogniska lub obszary o kruchej konsystencji. U psów zlokalizowane są w okolicy trzustki i przypominają kropelki stearyny. U świń tworzą one rozległe obszary tłuszczu tęgiej konsystencji zabarwione intensywnie na żółto. U bydła i kotów są to natomiast duże twarde bryłki w grubych pokładach tkanki tłuszczowej podskórnej lub płaskie blaszki podotrzewnowe.

Pod mikroskopem lepiej lub gorzej zachowane, rozdzielone pasmami tkanki łącznej zraziki trzustkowe sąsiadują ze zrazikami tkanki tłuszczowej, a obok spotyka się jednorodne, nieupostaciowane masy martwicze zawierające wybarwione na bladoniebiesko mydła wapniowe z drobnymi nieregularnego kształtu fioletowo-niebieskimi złogami soli wapniowych. Czasem w obszarze martwicy można jeszcze dostrzec cienie uległych martwicy lipocytów.

46