img050 (45)

Stabilizacja technologicznych cech mikroorganizmów

Czynnik biologiczny jest głównym ogniwem całego procesu biotechnologicznego. Przy zachowaniu prawidłowych warunków rozwoju zapewnia on uzyskanie pożądanego, o odpowiedniej jakości produktu.

Zabiegi stosowane przy stabilizacji drobnoustrojów zmierzają do zachowania ich żywotności, cech genetycznych, fizjologicznych, morfologicznych i stabilności technologicznej , która jest podstawowym wymogiem praktyki biotechnologicznej.

Metoda stabilizacji wymaga indywidualnego postępowania z każdym rodzajem organizmu.

Przechowywanie szczepów

Jednym z warunków prowadzenia wydajnych i powtarzalnych procesów biotechnologicznych z użyciem drobnoustrojów jest zapewnienie czystości mikrobiologicznej i genetycznej szczepów produkcyjnych.

Podstawowe zasady postępowania przy przechowywaniu szczepów:

-    maksymalne ograniczenie liczby przesiewów

-    maksymalne, zahamowanie procesów metabolicznych w przechowywanym materiale

-    zachowanie możliwie jak najwyższej przeżywalności komórek

Przechowywanie szczepów

O ocenie przydatności metod przechowywania nie decyduje przeżywainość, lecz stopień zachowania jednorodności genetycznej i wyjściowej charakterystyki technologicznej szczepu produkcyjnego.

Przy wyborze metod przechowywania drobnoustrojów uwzględnia się również:

1)    łatwość uaktywnienia kultury

2)    łatwość przygotowania materiału posiewowego

3)    łatwość wykonania zabiegów technicznych i transportu

4)    koszty zakupu odpowiednich urządzeń, nakładu pracy i zużycia materiałów

Zasady przechowywania drobnoustrojów

1)    Drobnoustroje zarodnikujące i przetrwalnikujące -spory z 1-2 tygodniowej hodowli.

2)    Drobnoustroje nie wytwarzające spor - wegetatywne komórki z fazy stacjonarnej.

Strzępki grzybów i promieniowców - mechaniczna fragmentacja.

3)    Optymalizacja składu podłoża stosowanego do namnażania drobnoustrojów przed i po okresie przechowywania.

4)    Podłoża minimalne - zalecane do namnażania drobnoustrojów przed przechowywaniem

Metody przechowywania drobnoustrojów

1)    Suszenie drobnoustrojów w warunkach normalnych

2)    Suszenie rozpryskowe

3)    Liofilizacja

4)    Zamrażanie

5)    Zamrażanie w ciekłym azocie

Ad.l Suszenie drobnoustrojów w warunkach normalnych

Powolne suszenie w temperaturze dwudziestu kilku stopni Celsjusza i ciśnieniu normalnym, jest najbardziej zbliżone do warunków, które występują okresowo w naturalnym środowisku.

Metoda ta ma kilka wariantów min:

1)    suszenie hodowli na podłożach agarowych

2)    szczepienie próbki jałowej gleby w probówce zawiesiną komórek

3)    suszenie hodowli naniesionej na kryształki żelu krzemionkowego

4)    suszenie nasyconych gęstą zawiesiną komórek krążków bibuły