img059 (47)

Elementy systemu edukacyjno-terapeutycznego TEACCH (Trealment and Edu-cation of Autistic and Related Communication Handicapped Children)\

•    zindywidualizowane programy nauczania oparte na ćwiczeniach edukacyjnych uwzględniających sfery rozwoju i poziomy wiekowe (określone przy pomocy PEP-R);

•    preferowanie kodu wizualnego w komunikowaniu się z dzieckiem;

•    ustrukturowanie fizycznej organizacji przestrzeni.

Elementy terapii behawioralnej:

•    trening podstawowy (nauka koncentrowania uwagi na drugiej osobie, uczenie imitowania ruchów i dźwięków);

•    praca nad trudnymi zachowaniami (agresją, autoagresją, autostymulacją);

•    powodowanie zmian w zachowaniu poprzez manipulowanie konsekwencjami tych zachowań (stosowanie wzmocnień dodatkowych: konkretnych i społecznych);

•    rejestracja zachowań.

Stosując elementy systemu edukacyjno-terapeutycznego TEACCH i elementy, terapii behawioralnej, opierano się w dużej mierze na następujących podręcznikach:

1)    Schopler E., Lansing M., Waters L. (1994): Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych, SPOA, Gdańsk;

2)    Schopler E., Reichler R., Lansing M. (1995): Techniki nauczania dla rodziców i profesjonalistów, SPOA, Gdańsk;

3)    Lovaas I. (1993): Nauczanie dzieci niepełnosprawnych umysłowo.

(Podręczniki te były udostępniane wcześniej terapeutom w wersji roboczej).

Ponadto dzieci z Ośrodka i Poradni wykonywały codziennie ćwiczenia ruchowe metodą Stymulowanych Seryjnych Powtórzeń (SSP), opracowaną przez prof. Z. Szota (1994, 1998). Grupa dzieci z Ośrodka miała możliwość uczestniczenia (raz w tygodniu) w zajęciach hipoterapeutycznych (Lisiecka, Sarnowska, 1998). Do zajęć wspomagających terapię edukacyjno-behawioralną należały również zajęcia mające na celu usprawnienie integracji sensorycznej. Część dzieci z Ośrodka (15 osób) uczestniczyła w zajęciach prowadzonych metodą dobrego startu (Bogdanowicz, 1994); raz lub kilka razy w tygodniu. U dzieci z Ośrodka i Poradni stosowano również elementy terapii sensorycznej, opartej na koncepcji C.H. Delacato i modelu pracy w Instytucie Wahmehmungstherapie w Bremie. Dzieci miały również możliwości uczestniczenia w zajęciach prowadzonych metodą W. Sherborne (w Ośrodku lub podczas zajęć instruktażowych dla rodziców).

Zespół terapeutów z Ośrodka i Poradni zdobył duże doświadczenie w stosowaniu wyżej opisanych metod, dzięki licznym szkoleniom między innymi pod patronatem Krajowego Towarzystwa Autyzmu w Wielkiej Brytanii oraz ścisłej współpracy z Uniwersytetem i ośrodkami dla osób autystycznych w Oslo w Norwegii, a także z oddziałem TEACCH na Uniwersytecie Północnej Karoliny w USA. Wszystkie szkolenia z udziałem specjalistów z kraju i zagranicy zorganizowane były dzięki Stowarzyszeniu Pomocy Osobom Autystycznym w Gdańsku.

W Ośrodku terapię prowadzili pedagodzy i psychologowie. Grupa dzieci z Poradni odbywała zajęcia terapeutyczne w warunkach domowych, klasach lub grupach przedszkolnych. Tak jak w Ośrodku, jeden terapeuta pracował tam z jednym dzieckiem. W jedenastu przypadkach dzieci spoza Trójmiasta terapię prowadzili nauczyciele (pedagodzy specjalni lub psychologowie), którzy mieli możliwość zapoznania się z modelem pracy w Ośrodku i uczestniczenia w szkoleniach.

Badanie testem CARS (Childhood Autism Rating Scalę) całej grupy dzieci (n=40) przed podjęciem terapii pozwoliło na wyodrębnienie dwóch podgrup:

I    — dzieci z autyzmem lekkim - umiarkowanym — 15 osób,

II    -— dzieci z autyzmem znacznym — 25 osób.

Następnie dokonano porównania w tych grupach profilów w Skali Rozwoju w Profilu Psychoedukacyjnym PEP-R.

Tab. 5. Średnie zadań zaliczonych w PEP-R w badaniu l w grupie z autyzmem znacznym i w grupie z autyzmem lekkim

Badanie 1

Skale

Zadania zaliczone I		II	111 ;	IV	V	VI	VII
Autyzm lekki	5,1	7,1	7,5	8,9	5,6	4,0	1,7
Autyzm znaczny	2,9	6,4	5,3	6,9	3,6	1,8	0,5
Razem	3,7	6,6	6,1	7,6	4,4	2,6	0,9

81