img082

rs±r : granicach ziaren struktury fascicw: zażenowanej próbce ze stali 45, e l’».H« w mikroskopie TEM (b) [7]

?kss. marrezenia w zakresie umownie BS; kohezji - spójności materiału. z do kierunku największego

znaczeniowych występujących gęs: :ramy do czynienia z przeło-

ru zmęczeniowego

paeg: zswiera bogaty zbiór informacji aam zewnętrznych i wewnętrznych wyry ca scef przełomu oglądanych gołym t^r powiększeniu można wnioskować tcaąrer.ie. rozkładzie i kierunkach nycr mzeh zmęczeniowego pękania na przykład w środowisku ko-r trakcie eksploatacji w stosunku do aftcscentracja naprężeń w karbach ■o&a struktury materiału wynikające cieplnej metalu, zawalcowaniem Ł Na częściej przyczyną zniszczenia zk z: cych zjawisk zmęczeniowych.

W takich sytuacjach właściwa interpretacja przełomu zmęczeniowego jest możliwa przy zaangażowaniu interdyscyplinarnej wiedzy i inżynierskiego doświadczenia.

Przełom zmęczeniowy elementu w skali makroskopowej powstaje w płaszczyźnie prostopadłej do kierunku największych wydłużeń [4], Wizualnie jest ziarnisty, podobny do przełomu kruchego, ale wykazuje na powierzchni charakterystyczne strefy ze strukturą właściwą tym strefom. Jeśli przełom nie powstał przy małej liczbie cykli, to na jego powierzchni widoczne są charakterystyczne strefy: ognisko pęknięcia ze strefą przyogniskową, strefa zmęczeniowa z liniami zmęczeniowymi, strefa doraźnego pękania. Położenie tych stref na przełomie i ich cechy zostaną omówione na przykładzie przełomu zmęczeniowego wału prądnicy tramwajowej pokazanej na rysunku 1.6. Schemat tego przełomu z zaznaczonymi charakterystycznymi jego cechami zamieszczono po lewej stronie rysunku 1.6. Przełom powstał w wyniku jednostronnie rozwijającego się pęknięcia zmęczeniowego z ogniska (1), co wskazuje na dominujący udział zginania. Ognisko pęknięcia było zlokalizowane w miejscu odsądzenia wału, czyli w miejscu spiętrzenia naprężeń. Wokół ogniska istnieje zwykle niewielka, błyszcząca strefa przyogniskową (2) o drobnoziarnistym wyglądzie wskazująca na małe odkształcenia plastyczne. W tej strefie mogąpowsta-wać uskoki ogniskowe (3) w wyniku łączenia się małych pęknięć rozwijających się w kilku płaszczyznach. W miarę wzrostu liczby cykli zmian obciążenia ze strefy przyogniskowej sukcesywnie rozwija się pęknięcie tworząc strefę zmęczeniową z liniami zmęczeniowymi (4). Strefa ta jest tym większa i gładsza im mniejsze działały naprężenia. Linie zmęczeniowe są śladem przemieszczającego się czoła głównego pęknięcia w głąb elementu i są wywołane zmianą warunków obciążenia elementu.

Rys. 1.6. Przełom zmęczeniowy wału prądnicy z zaznaczonymi charakterystycznymi strefami [4]

15