Mięśniak rośnie powoli, rozprężliwie, często wieloogniskowo i ma tendencję do miejscowej wznowy. Nowotwór lokalizuje się najczęściej w macicy, w ścianie przewodu pokarmowego, a także wszędzie tam, gdzie znajdują się mioblasty gładkie (naczynia krwionośne, pęcherz moczowy, oskrzela). W macicy nowotwór lokalizuje się pod błoną śluzową (leiomyoma submucosum), pod błoną surowiczą (/. subserosum) lub w samym mięśniu (/. intramurale).
Mięśniak jest spoisty, zwłaszcza gdy ulega zwłóknieniu i szkliwieniu, na przekroju barwy szaroróżowej lub białej!) utkaniu pasmowatym lub wirowym. W dużych guzach spotyka się ogniska martwicy jako wyraz niedokrwienia oraz cechy obrzęku i zwyrodnienia tłuszczowego. Mniejsze martwice są miękkie o barwie brudnoczerwonej.
Mięśniak zbudowany jest z miocytów, ale zawiera wszystkie trzy typy włókien (kolagenowe, elastyczne i siateczkowe), gdyż komórki mięśniowe mają pewne cechy fibroblastów, wynikające z ich wspólnego, mezenchymalnego pochodzenia. Stąd często jest to włókniakomięśniak ( ), bardzo
trudny do odróżnienia od włókniaka. Jądra miocytów są pałeczkowate. tępo zaokrąglone na obu końcach (jak ziarno ryżu). Czasem jądra komórkowe układają się palisadowąto. Natomiast fibroblast jest wrzecionowaty o zaostrzonych końcach. W przypadku trudności w diagnostyce między mięśniakami a włóknia-kami stosuje się barwienie preparatów histologicznych metodą van Gieson, gdzie włókna mięśniowe barwią się na kolor żółto-zielony (kwas pikrynowy), a tkanka łączna - na czerwono (fuksyna).
Mięśniak jest nowotworem wywodzącym się z niezróżnicowanych komórek okołonaczyniowych albó"ż'gT§dkiej błony mięśniowej danego narządu. Mięśnie gładkie układają się w mięśniaku w pasma przebiegające różnokierunkowo, czym różnią się od prawidłowej tkanki, mającej stale regularny przebieg włókien. Podścielisko łącznotkankowe jest zwykle skąpe (leimyoma molle), rzadziej obfite (/. durum). Mięśniaki łatwo ulegają zmianom wstecznym (martwica, szkliwienie, zwapnienie, zwyrodnienie śluzowe), jak również mogą występować w formie guzów mieszanych, np. adenoleiomyoma. Złośliwą formą nowotworu jest mięśniak gładkokomórkowy mięsakowy (leiomyosarcoma).
116