img099

Wielkość wymienionych wyżej wskaźników uzależniona jest od wielu czynników. a mianowicie od rasy. genotypu, płci i wieku zwierząt oraz od intensywności żywienia i warunków utrzymania

1.    Pomiary tempa wzrostu opasanych zwierząt są podstawowym źródłem informacji o ich przydatności do opasu. Przeciętny dzienny przyrost masy ciała wyrażany jest w gramach za cały lub za wybrany okres opasu.

Do różnic w poziomie żywienia i osiąganych przyrostów dziennych nawiązują stosowane w opasie bydła pojęcia: intensywnego, pólintensywnego i ekstensywnego systemu produkcji żywca wołowego. Biorąc pod uwagę zdolności opasowe bydła krajowego przyjmuje się orientacyjnie następujący podział.

-    intensywny, przy przyrostach dobowych powyżej 1000 g.

-    pólintensywny, przy przyrostach dobowych od 650-1000 g.

-    ekstensywny, przy przyrostach do 650 g.

Parametry technologiczne opasu bydła uzależnione są przede wszystkim od rodzaju opasanych zwierząt (jałówka buhajek), rasy zwierząt oraz od systemu opasu młodego bydła

Im wyższe przyrosty dzienne, tym niższe jest zużycie paszy na 1 kg przyrostu i tym krótszy okres opasu Z punktu widzenia osiągania efektów ekonomicznych istotne znaczenie mają. długość okresu opasu oraz jakość skarmianych pasz. wyrażająca się udziałem pasz treściwych w dawce pokarmowej W opasie intensywnym udział pasz treściwych w diecie wynosi ok 50% w półintensywnym - ok. 30%. a w ekstensywnym ok. 10%.

O tym. czy stosować intensywne bądź ekstensywne opasanie bukatów powinny decydować - rachunek ekonomiczny i konkretne zasoby paszowe.

Bydło opasowe może uzyskiwać bardzo dobrą wydajność rzeźną, jeśli system żywienia jest dostosowany do genotypu zwierząt. Masa ciała jest funkcją przyrostów dobowych i czasu trwania opasu. Jednak o jej końcowej, możliwej do osiągnięcia wartości, decydują założenia genetyczne zwierząt, stąd tez mówimy

0    zwierzętach, że mają duży, umiarkowany lub słaby potencjał wzrostu Pierwsze z nich, to rasy duże. przydatne do opasu intensywnego, charakteryzujące się wysokim tempem wzrostu utrzymywanym przez dłuższy czas. np.: rasy Charolaise, Blonde d’Aquitaine, Chianina, Piemontes, Simental. Ich przeciwieństwem są rasy małe o słabym potencjale wzrostu, kończące go przy niskiej masie ciała, np rasy: Aberdeen - Angus, Galloway. Hereford.

Spośród czterech podstawowych rodzimych ras bydła użytkowanych w Polsce najlepszą wartością opasową i rzeźną charakteryzuje się rasa simentalska

1    czerwono-biała, a zadowalającą: rasa czarno-biała i polska czerwona. Rasy cb i czb stanowią łącznie ok 90% krajowego bydła, uzyskiwany więc od nich materiał rzeźny tworzy podstawową bazę do produkcji Żywca wołowego.

2.    Stopień wykorzystania pasz, a tym samym składników pokarmowych przez zwierzęta hodowlane i opasowe na jednostkę wytworzonego przez me produktu jest jednym z istotnych czynników decydujących o opłacalności produkcji mleka i żywca wołowego, zaś oszacowany h² tej cechy byłby cenną informacją co do skuteczności selekcji skierowanej na wykorzystanie pasz.

Tabela 22

Wykorzystanie składników pokarmowych paszy na 1 kg przyrostu masy ciała

przez bydło opasowe

Grupa zwierząt	Białko og. str.(g)	Energia (j o.)	EN MJ
)pas intensywny )pas półintensywny >pas ekstensywny	600-750 720-1125 945-1320	6.0-7,0 7.5-9,0 10.0-10.5	35,5-41.4 44.4-53.3 59.2-62.2

Wykorzystanie paszy jest bardzo ważnym wskaźnikiem przydatności opasowej. Wskazuje ono na efektywność przetwarzania paszy na budowę tkanek organizmu zwierzęcego. Jego miarą jest zużycie energii netto (MJ, j o ) i białka ogólnego strawnego (g) na przyrost 1 kg masy ciała (tab 22) Jest ono ściśle związane ze sprawnością fizjologiczną organizmu zwierzęcia (wiekiem, masą ciała, rasą i płcią zwierząt), intensywnością żywienia, kierunkiem i wielkością produkcji oraz pośrednio z warunkami środowiskowo-zoohigienicznymi, w których utrzymywane są zwierzęta opasowe

Zwierzęta z pobranej paszy pokrywają w pierwszej kolejności potrzeby bytowe. stąd też przy opasie ekstensywnym zmniejsza się ilość składników pokarmowych przeznaczona na przyrost masy ciała Zwierzęta młode zużywają mało składników odżywczych na jednostkę przyrostu W miarę upływu czasu zużycie to rośnie, osiągając maksymalną wielkość u sztuk kończących wzrost Powodowane jest to wzrastającym wraz z wiekiem zapotrzebowaniem bytowym oraz wzrostem udziału tkanki tłuszczowej w osiąganym przyroście.

Otłuszczenie tuszy zależy od genotypu, poziomu żywienia i płci zwierzęcia Im większe otłuszczenie, tym mniej pożądany stosunek mięsa do tłuszczu. W związku z tym opasanie powinno być zakończone w momencie zahamowania tempa wzrostu tkanek kostnej i mięśniowej i towarzyszącemu mu wyraźnemu wzrostowi zużycia paszy na jednostkę przyrostu tłuszczu.

Optymalne zakończenie opasu powinno nastąpić w momencie uzyskania dojrzałości rzeźnej, tj wtedy gdy w danym standardzie najkorzystniejsze są proporcje tkanek (mięśniowej do tłuszczowej i kostnej) i cennych wyrębów do reszty luszy. W przypadku ras cb i czb ma to miejsce w wieku ok. 12-14 miesięcy (400-450 kg) w opasie intensywnym i ok 18-20 miesięcy (450 - 500 kg) w opasie półintensywnym.

3. Umięśnienie - ważny wskaźnik przydatności opasowej - jest traktowane jako wskaźnik przyżyciowej oceny wartości rzeźnej Ocena ta może być dokonana za pomocą wielu metod.

chwytów rzeźnickich (metoda wzrokowo-dotykowa),

ultradźwięków,

fotogrametrii.

pomiarów zoometrycznych, metod biochemicznych.