img103

i uchylające bezprawność tkonlralypy)

- chociażby napastnik go nie używał, ale swą silą i brutalnością stwarza! poważne zagrożenie dla napadniętego.Wspólmiemość ' ń obronnych do niebezpieczeństwa zamachu oceniać trzeba w chwili jego ic er post przez pryzmat szkód, jakie poniósł napastnik (chociażby były to ciężkie obrażenia ciała lub śmierć napastnika).

V świetle powyższych ustaleń za przekroczenie granic obrony koniecznej my świadome użycie nadmiernych środków lub sposobów obrony, gdy ta było odeprzeć zamach za pomocą równic skutecznych, ale mniej niebezpiecznych środków lub sposobów obrony. Jest to tzw. eksces intensywny. W szczególności za przekroczenie granic obrony uznaje się świadome godzenie n życie napastnika, gdy zamach nie stanowił gwałtu na osobie, lecz był skierowany przeciwko dobrom o mniejszej społecznie wartości, np. mienie (bliżej zob. V Marek, Kodeks karny. Komentarz, wyd. IV, Warszawa 2007. ś. 72-74).

, Oprócz przedstawionego ekscesu intensywnego za przekroczenie granic obrony koniecznej uznaje się jej niewspólczcsność (eksces ekstensywny), tzn. podjęcie działań obronnych w momencie, gdy zamach nie wszedł jeszcze w stadium bezpośredniego zagrożenia albo gdy zagrożenie takie już ustało (np. osoba spodziewająca się bezpośredniego zamachu podejmuje przedwczesne działania obronne albo obezwładniła już napastnika, ale nadal zadaje mu ciosy).

Czyn będący rezultatem przekroczenia granic obrony koniecznej jest przestępstwem uprzywilejowanym. Zgodnie bowiem z art. 25 § 2 k.k. sąd może wobec ckscedcnta zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia (art. 25 § 2 k.k.). Odstąpienie od wymierzenia kary jest obligatoryjne, jeżeli przekroczenie granic obrony koniecznej było wynikiem

wypadku, mimo użycia nadmiernych środków lub sposobów obrony, prawo usprawiedliwia eksccdenta, uchylając jego karalność.

3. Stan wyższej konieczności

Przez stan wyższej konieczności rozumiemy sytuację, gdy dobru chronionemu prawem grozi niebezpieczeństwo, które można odwrócić jedynie poprzez poświęcenie innego dobra. Źródło niebezpieczeństwa może być różne; może ono być wynikiem działania człowieka, ale może być od niego niezależne, np. pożar, powódź, zawalenie się budowli, szerzenie się zarazy.

Podobnie jak w wypadku obrony koniecznej, do warunków stanu wyższej konieczności należy bezpośredniość zagrożenia. Chodzi zatem o takie nic-

ków, a przynajmniej nieuchronnością zagrożenia, gdy zwłoka w podjęciu dccyzj i o ratowaniu zagrożonego dobra prowadzi do jego unicestwienia albo pogłębia