3. PRZEWODY
Przewód składa się z trzech podstawowych elementów:
• żyły metalowej,
• izolacji żyły,
• powłoki.
Najczęściej żyły przewodów wykonywane są z miedzi (Cu) i aluminium (Al). Miedź ma dobrą przewodność prądu elektrycznego -konduktywność 56 m/Qmm2, natomiast aluminium 35m/Qmm2. Ważnym wskaźnikiem materiałów używanych do produkcji przewodów i kabli jest wytrzymałość na rozciąganie. Miedź wyżarzona na rozciąganie wytrzymuje od 20-5-30 kG/mm2, a półtwardc aluminium wytrzymuje około 10 kG/mm2, ale jego ciężar jest więcej niż trzy razy mniejszy od miedzi.
Obowiązują następujące znamionowe przekroje żył w mm2.
0,35; 0,50; 0,75; 1; 1,5; 2,5; 4; 6; 10; 16; 25; 35; 50; 70; 95; 120; 150; 185; 240; 300; 400; 500; 600; 800; 1000.
Przewody i kable można klasyfikować ze względu na przeznaczenie, budowę itp. Pod względem użytkowania przewody można podzielić na: napowietrzne, ogólnego przeznaczenia do układania na stałe, ogólnego przeznaczenia do ctlbiorników ruchomych i przenośnych, specjalne oraz szynowe.
Ze względu na sposób budowy przewody i kable dzieli się na:
• przewody gołe (aluminiowe, miedziane, stalowe i stalowo-aluminiowe),
• przewody aluminiowe i miedziane jedno- i wielożyłowe o izolacji termoplastycznej (polwinitowej),
• jw. lecz o izolacji i osłonie gumowej,
• przewody szynowe,
• kable z żyłami aluminiowymi i miedzianymi o izolacji i powłoce termoplastycznej; np. polwinitowej, polietylenowej.
13. Jak są oznaczane przewody i kable?
Oznaczenie przewodu składa się z kodu literowego i członu cyfrowego.
• kod literowy oznacza konstrukcję przewodu, materiał żyły i sposób jej wykonania (drut, linka), rodzaj izolacji (żyły, powłoki) oraz inne szczegóły budowy;
• człon cyfrowy składa się z dwóch części:
pierwsza, oznacza napięcie znamionowe izolacji (300, 500 lub 750 V, w przypadku budownictwa mieszkaniowego), druga część oznacza liczbę i przekroje żył. Przykład: YADYt 3x2,5 mm2 300 V, oznacza przewód o żyle aluminiowej (A) jednodrutowej (D), o izolacji polwinitowej (Y), w powłoce polwinitowej (Y), wtynkowy (t), trójżyłowy o przekroju żył 2,5 mm2, na napięcie znamionowe 300 V.
Przykład oznaczenia kabla: typ YAKY 4x2,5mm2 1 kV; oznacza kabel (K) z żyłami aluminiowymi (A) o izolacji polwinitowej (Y) i powłoce polwinitowej (Y) z czterema żyłami o przekroju 2,5 mm2 każda, na napięcie znamionowe 1000 V.
Uwaga: Wybrane oznaczenia przewodów i kabli elektroenergetycznych opisane są w poradniku szkoleniowym na stronach 113 i 114.
14. W jakich obwodach stosuje się przewody z izolacją na napięcie 300 lub 500 a w jakich przewody z izolacją na napięcie 750 V?
Przewody na napięcie 300 lub 500 V stosuje się w obwodach jednofazowych, natomiast w obwodach trójfazowych - przewody na napięcie 750 V. Napięcie izolacji 750 V jest wymagane również w obwodach jednofazowych, jeżeli przewody jednożyłowe są ułożone w rurkach stalowych lub otworach prefabrykowanych elementów budowlanych. Napięcie izolacji 750 V jest wymagane dla przewodów układanych w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem, jak i układanych na podłożu lub w podłożu palnym.
13