IMGP0189

266 t MM IMA

266 t MM IMA

Katzcncllenbogcn, mającego na tarczy lamparta, a na klejnocie

mające negatywny konotację, bez wahania natomiast umiesz-czają je mul hełmem. Tak jem w przypadku szwabskiego rodu

prawdziwego kota (Kaize)^ls

Klejnot, w przeciwieństwie do tarczy, pozwala na wszelkiego rodzaju gry grahezne i plastyczne, w wyniku których chimery, elementy fantastyczne i wymyślone sceny kojarzą się w kompozycje, których racją bytu jest transgresja, ludyczna lub diabo-liczna. Figura nad hełmem najczęściej odwołuje się do zwierzę-cości. Gra wtedy rolę maski, staje się drugą twarzą lub „fałszywym obliczem", jak to słusznie określa czternastowieczny francuski; klejnot odwołuje się do świata ułudy i do tego, co ukryte. Zwierzę przedstawione jest w pozycji pełnej ekspresji, wyrażającej wściekłość lub ekstazę; często też wzbudza strach, ho jego pierwszym zadaniem jest przestraszyć wroga. Podczas walki na kopie lub turnieju hełm z klejnotem — podkreślmy raz jeszcze nicmzłączność tych dwóch elementów — pełni, podobnie jak maska, funkcję jednocześnie obronną i zaczepną. Z jednej strony kryje i ochrania (fizycznie, a zarazem w sposób magiczny), pozwala widzieć, nie będąc widzianym, co jest klasyczną sytuacją znaną z mitologii i większości średniowiecznych rytuałów inicjacyjnych. Z drugiej strony sprawia, że wojownik staje się większy, bardziej agresywny i przerażający, niczym zwierzę, w którego ciało lub głowę się przyodziewa. Utożsamia się z nim. Staje się tym zwierzęciem.

nosi klejnot, nawiązuje stosunki z przodkami, prawdziwymi łub ę£b *

Klejnot jest zatem przebraniem dwuznacznym, jako znak wizualny jednocześnie kryje i objawia. Niczym maska pozwala na chwilową zmianę osobowości, na ukrycie słabości, nabranie nowej mocy, a nawet odporności na ciosy. Jego bezpośrednia funkcja dcnotacyjna — oznaczyć właściciela, aby go odróżnić w tłumie, ewentualnie oznaczyć grupę, do której należy — wydaje się mniej istotna w porównaniu z funkcjami symbolicznymi, jakie pełni podczas bitwy (ludycznej lub prawdziwej). Jest czymś o wiele więcej niż zwykłym znakiem rozpoznawczym: stanowi wyraz innej jakiejś natury, związanej nic tylko z zabawą i świętem czy wojną, lecz również ze śmiercią i zaświatami. Tm, kto

IM; BNf| tut it, $230,

^w Przykład w: ArftWfitil H*Jl*nvtUe, uk W 20/ (por równic* (ni. 421.