dochodzą w tych rozwiązaniach do 250 mm. Obrotnice takie pozwalają na przenoszenie także sił poziomych. Prowadzone są stałe prace doświadczalne nad urządzeniami do kontroli kul i bieżni kulowych.
W budowie nowoczesnych zwałowarek główny problem wiąże się z optymalnymi rozwiązaniami wysięgników zwałujących. Chodzi tu o stosowanie jak najmniejszej liczby taśm, uzyskanie minimum ciężaru własnego, wprowadzenie kształtów aerodynamicznych i osiągnięcie najbardziej właściwego doboru prędkości taśmy. Ze względu na niski moduł sprężystości i wynikające stąd duże odkształcenia oraz z powodu stosunkowo wysokich cen nie stosuje się w budowie zwałowarek wysięgników aluminiowych. Liczne analizy przekrojów tych wysięgników skłaniają do stosowania w przyszłości przekroju trójkątnego z podstawą trójkąta odwróconą ku dołowi (rys. 8.9 g), dzięki czemu uzyskuje się mniejsze skręcenie parciem wiatru i odpadają problemy zanieczyszczania dolnego pasa. Występuje też stałe dążenie do wzrostu prędkości taśmy, która osiąga dziś wartości 8 do 10 m/sek.
Profile rurowe są stale przedmiotem badań głównie pod kątem możliwości dotrzymania ścisłych wymiarów ustroju. Dla zmniejszenia ciężaru wysięgników dąży się do stosowania zestawów krążnikowych aluminiowych lub z tworzyw sztucznych, mimo znacznych kosztów takich rozwiązań. Ustrój wysięgnika projektuje się jako dźwigar podwieszony na cięgnach linowych (rys. 8.10). Rozwiązanie z masztem pośrednim (rys. 8.11) stosuje się w przypadkach zbyt małego kąta a (rys. 8.10 b). W płaszczyźnie poziomej należy unikać przegubów, stosując usztywnienia poziome (rys. 8.10 a). Mniejsze ciężary wysięgnika uzyskuje się wprowadzając układ spełniający jednocześnie rolę podwieszenia pionowego i noziomego. Przedmiotem badań jest zabezpieczenie przed utratą stateczności wysięgnika skutkiem napięcia taśmy i napięcia w linach usztywniających. Ważne jest też zagadnienie drgań ustroju wysięgnika wy-wiązań przekrojów poprze- wołanych pracą mechanizmów, tym bardziej że cznych wysięgników zwa- długości wysięgników dochodzą do 200 m.
łujących [238] Aby uzyskać transport urabianego nadkła
du najkrótszą drogą z kopalni na zwałowisko, zmierza się do budowy urządzeń dla ciągłego urabiania i zwałowania przy krótkich drogach pośrednich. Możliwość stosowania takich urządzeń zależna jest od układu geologicznego. W przypadkach poziomego i regularnego zalegania złoża, dokładnej znajomości warunków zalegania i granic pola eksploatacji, dużej stateczności stoków i możliwości eksploatacji w okresie od 12 do 15 lat, stosuje się bezpośrednie zwałowanie urobku. W jednym z rozwiązań specjalnych urobek jest
przenoszony za pomocą trzech taśm, z których środkowa jest elementem pośrednim między taśmą wysięgnika odbierającego i zwałującego. Wysięgnik urabiający i przeciwległe usytuowany wysięgnik zwałujący są umieszczone na wspólnej platformie obrotowej i mają wspólny ustrój stalowy. W ten sposób przez kombinację koła naczyniowego osadzonego
Rys. 8.10. Podparcie i układ wysięgnika zwałującego [240] o — w płaszczyźnie poziomej, b — płaszczyźnie pionowej
Rys. 8.11. Podparcie i układ wysięgnika zwałującego w płaszczyźnie pionowej przy zastosowaniu masztu pośredniego [240]
na wysięgniku z taśmą odbierającą i przez wychylny wysięgnik zwałowarki połączono koparkę ze zwałowarką w jedną maszynę. Skutkiem ekscentrycznego układu części zwałującej w stosunku do części urabiającej zwałowarka służy jednocześnie jako przeciwciężar koparki. Moc
365