IMG44 (5)

186

186

Rysunek 8.97

Osnuja gwiaździsta Acanthotyda p„. sticalis Mats., lorma wczesna (I. p,_a acotrW Koeh.) (wg Nunberga, 1964) A - samiec. B - samica

mimo żc nic mają nóg odwłokowych). Zagrzcbują się w glebie mineralnej na głębokości 8-12 cm. gdzie sporządzają jamkowatą kolebkę. W glebie larwy zmieniają barwę na złoto-pomarańczową, rozpoczynają diapauzę i pozostają w tym stanie do wiosny następnego roku. przez cały rok następny lub dwa kolejne lata. Taka spoczywająca larwa nazywa sięeo-nymfą. U larw. które mają przcpoczwarczyć się najbliższej wiosny, pojawiają się oczy imaginalnc. Taką formę larwy określa się mianem pronymfy. Przepoczwarczenie następuje

■

na przełomie marca i kwietnia. Po-czwarka bez oprzędu, barwy żółtej; na czulkach i nogach widoczne czarne obrączki. Długość poczwarki samca 11-12 mm. poczwarki samicy 12--15 mm. u lej ostatniej odwłok rozszerzony z widocznymi zaczątkami

Rysunek 8.98

Jajo osnui gwiażdzistei i zmiany jego wyglądu w miarę rozwoju zarodka (wg Koe-hlera. 1964); w nawiasach liczba dni od Złożenia jaja

Rysunek 8.99

poczwarka osnui gwtażdzt-st*i A - widok z boku (wg Nunberga. 1947). B-C - zakończenie odwloką od strony brzuszne] (z Kolomi]ca. 1967): B - samiec. C - samica

pokladelka. u samca o bokach równoległych z. przydatkami płciowymi w lurmic szczecinek (rys. X.99). Stadium poczwarki trwa około 3 tygodni. Generacja osnui gwiaździstej jest więc 1-2-3-letnia.

Osnuja gwiaździsta, forma późna - Acantholyda poslicalis f. serolina W Koch. Roi się w czerwcu i początkach lipca. Nieco mniej płodna. Larwy początkowo zerują na młodych igłach, później na starych. Już w końcu lipca i w sierpniu schodzą do gleby Eonymfy. wśród których około 30*/f ma barwę zieloną, przelegują w glebie zwykle 3 lala.

W ograniczaniu liczebności osnui gwiaździstej nic mają większego znaczenia czynniki pogodowe. Rzadkie i mało efektywne są też czynniki chorobotwórcze. Najważniejszym regulatorem liczebności jest kruszynek leśny. a w rzeczywistości jego rasa ekologiczna charakteryzująca się zdolnością do diapauzy w jaju osnui. co umożliwia pełną synchronizację rozwoju lego pasożyta z. rozwojem żywiciela (rys. 8.100). Warunkiem pomyślnego porażania jaj osnui przez kruszynka jest odpowiednia dla pasożyta ciepła pogoda Jeśli w okresie składania jaj przez, osnuję panują niskie temperatury (np. 12.5 C . to synchronizacja zostaje zakłócona, gdyż termiczny poziom aktywności kruszynka jest wy/szy mz osnui gwiaździstej. Wówczas nie poraża on jaj osnui. ginie luh przechodzi rozwni na innych żywicielach. Sytuacja taka prowadzi do narastania liczebności osnui Do pozostałych b.o-

A

B

opuszczone przez owa dy dorosła kruszynka

C - pozna faza D -

C

D

Rysunek 8.100

Jaia osnui ęwiazdz>sle| porażone przez kruszynka leśnego iwg KoeMera. 1964) A - wczesna faza B - tato z przeciętym chononem i wdoc z nynu larwami kruszynka.