264
wie ich obserwacji momcnl wgryzania sic komików wyznacza termin wyszukiwania drzew mwinkowycb. a zakończenie zakładania chodników macierzystych przez większość chr/4 szc/y wyznacza termin korowania zarówno pułapek, jak 1 drzew Irocinkowych
Profilaktyczne działania majticc na celu niedopuszczenie do osłabienia drzew polegaj* na nic wprowadzaniu świerka nu niewłaściwe mu siedliska, stosowanie nasion odpowiednich ekotypów 1 proweniencji, prawidłowe prowadzenie zabiegów hodowlanych oraz prace z zakresu urządzania i użytkowania lasu. Nieprzestrzeganie tych zasad prow adzi do przyspieszonego starzenia się drzew i wzrostu podatności na ataki szkodników wtórnych. Podobne objawy wykazuje świerk po obniżeniu poziomu wód gruntowych, pod wpływem huraganów naruszających plaski system korzeniowy 1 w obecności zanieczyszczeń przemysłowych powietrza. Przeciwdziałanie tym zagrożeniom przekracza na ogól zakres zabiegów profilaktycznych możliwych do wykonania w samych drzewostanach.
Zabiegi profilaktyczne związane są głównie z przestrzeganiem w drzewostanach zasad higieny lasu. Do zasad tych należy przede wszystkim niepozoslawianic w lesie drewna świerkowego nieokorowanego w okresie kolejnych rójek komika drukarza i innych szkodników wtórnych. Korowanie drewna w inno być bardzo dokładne. Jeśli korowanie jest niemożliwe. surowiec drzewny w lesie i położonych blisko lasu składnicach musi być przed rójką komika opryskany odpowiednimi insektycydami. Insektycydy stosujemy przed wiosenną rójką komika drukarza, opryskując do 15 maja drewno z pozyskania zimowego oraz w Iccic. w ciągu 2 tygodni od .ścinki letniej. Drewno przed zabiegiem winno być złożone przed rójką kornika w dwuwarstwowe mygly. a na składnicach i tartakach w mygly wielowarstwowe. Ponadto dostatecznie wcześnie należy usuwać drzewa chore, osłabione i obumierające. Gałęzie i wierzchołki drzew po wszelkich cięciach, usuniętych wywrotach i drzewach pułapkowych należy spalić lub wywieźć z lasu przed rójką rytownika pospolitego. względnie potraktować insektycydami.
Szkodliwe foliofagi zwalcza się przez zamgławianie drzewostanów odpowiednimi insektycydami, przy użyciu samolotów lub zumglawiaczami naziemnymi. Z uwagi na to. że znaczna część szkodników świerka występuje w górach, stosowanie samolotów w tych warunkach jest trudne, a zamglawiac/.y naziemnych praktycznie niemożliwe. Zaleca się stosowanie helikopterów, szczególnie do zwalczania niezwykle groźnej wskaźnicy modrzew lancc/.kt. Zasady organizacji chemicznej walki z owadami - szkodnikami aparatu asymilacyjncgo - przedstawione są w podręcznikach ochrony lasu.
Spośród szkodników wtórnych żerujących między korą a drewnem i w drewnie zwalczany je .1 głównie komik drukarz, w mniejszym stopniu komik zrosłozębny, cztcrooczak świerkówicc, ścigi, żerdzianki, smolik harcyński.
Podstawową metodą walki z komikiem drukarzem i gatunkami współwystępującytni jest wyszukiwanie, ścinanie 1 korowanie dr/.cw irocinkowych oraz drzew o odbarwionej koronie. Skuteczność tych metod /.alczy od dostatecznej liczby robotników, umiejętności 1 terminowości ich pr/eprowad/ania Wyszukiwaniem drzew trocinkowyeh winny hyc
>ięle w pierwszej kolejności ściany drzewostanów, drzewostany łukowate oraz miejsca. ;Jzic znajdują się już. drzewa przez tego komika zasiedlone. Komik drukarz wykazuje wyraźną skupiskowość występowania i atakuje grupy drzew, a następnie ich obrzeża, aż do piwslania tzw. gniazd osiągających powierzchnię kilku-, a nawet kilkunastoarową. W tej sytuacji brak zabiegów ochronnych może doprowadzić do zniszczenia całego drzewostanu. gdyż na obrzeżu gniazd zasiedlane są kolejno nawet zupełnie zdrowe drzewa. Przy »vs/ukiwaniu i wycinaniu drzew irocinkowych należy kierować się następującymi wska-jowkami:
- przedmiotem obserwacji są świerki o zielonej koronie, rosnące na obrzeżach opisanych wyżej miejsc, w pasie od kilku do kilkunastu metrów;
- okresem obserwacji na nizinach jest maj i lipiec, w górach - cały okres od połowy maja do połowy września;
- drzewa atakowane przez komika rozpoznaje się po brunatnych trocinkach gromadzących się w postaci smug i plam na strzałach drzew, a zwłaszcza w okolicach szyi korzeniowej.
Należy pamiętać, że w okresie lata i wczesnej jestem wysypywanie trocinck jest trudniej zauważalne, tak ze względu na przewlekłą rójkę, jak i z powodu silnych deszczy zmy-wających trocinki /. pni dr/.cw. Drzewa irocinkowc zaznacza się dwoma /.ociosami ma wy-jokośei piersi i na nabiegu korzeniowym), a na zaciosach oraz w dzienniczkach ewidencjonuje, wpisując odpowiedni numer drzewa. Następnie drzewa te są natychmiast ścinane, od ra/u lub przy okorowaniu okrzesane, a gałęzie spalone. Nie obejmuje się ścinaniem drzew , na których korze są wycieki żywicy świadczące o reakcjach obronnych drzewa na wgryzanie się komika.
Korowanie ściętych drzew irocinkowych (na biało j następuje wówczas, gdy długość pojedynczego chodnika macierzystego osiągnie 8-10 cm. a jego części kotkowe, na długości 1-2 cm. nic mają nyż jajowych. Dane te uzyskuje się z. obserwacji komika drukarza na drzewach pułapkowych w środkowej części strzały. Korę należy rozrzucić, by jak najszybciej wyschła. przerywając rozwój larw drukarza. W przypadku spóźnionego korowani , gdy pod korą są poczwarki i młode chrząszcze, korę należy spalić, zakopać lub oprysk.., insektycydami kontaktowymi.
Trzecim, podstawowym sposobem zwalczania komika drukarza po pułapkach i drzewach irocinkowych, a pod względem ważności drugim po drzewach irocinkowych - jest usuwanie drzew opanowanych, o zmienionej (szarej, żółtej, brunatnej, czerwonej i barw..-korony. Barwę szarą korona przybiera w miesiąc po wgryzieniu się komika, barwę ze-: nieco później, następnie brunatną, a czerwoną w okresie zakończenia rozwoiu I gerter u komika, a więc na przełomie czerwca i lipcu. Inaczej jest w przypadku zerowania II racji komika drukarza. Wówczas obumieranie drzew następuje wolniej (idy te'/, .
ciepło, szarzenie i żółknięcie igliwia następuje późną jcsicnią. gdy pogoda jest ehU!: , > odbarwianie korony obserwuje się w zimie, a wczesną wiosną jej czerwienienie IV .■« oopisanym chorobliwym wyglądzie, po całkowitym upewnieniu się, ze są one zasiee przez komika drukarza (podobny wygląd mają drzewa zaatakowane przez opienk, rające po żerach foliofagów). ścina się i komie (korę należy spalić, /okopu, lub op:s ,k . przez całe lato. na przełomie września i października (w czasie tr/ebie/s >. » lutym cu. W sytuacji gdy korowanie ściętego posuszu czynnego jest niemożliwe uK.-nicczne jest jego staranne potraktowanie insektycydem kontaktowym. |vdnhu:> u,