IMG2 083 (2)

82 4. Interpretacja wykresów układów równowagi

Rys. 4.28. Układ mieszaniny składników z eutektyka z ograniczony rozpuszczalnością w sianie ciekłym: a) wykres układu, b) krzywa krzepnięcia stopu

lizacji ziarn metalu B i tworzenia się roztworu ciekłego L,. W miarę postępuI przemiany monotektycznej (obniżania się temperatury) skład roztworu ciekłego L₂zmienia się według krzywej NPSK od punktu P do punktu K. a skład roztworu) ciekłego L, zmienia się według krzywej MRK od punktu R do punktu K. Kiedy ten ostatni osiągnie skład punktu K, roztwór ciekły L, wyczerpuje się i przemiana I monotektyczna ustaje - zaczyna się trzeci etap krzepnięcia (Z = 2) połączony z wydzielaniem ziarn metalu B, aż do osiągnięcia przez roztwór ciekły składu ■ eutektyki podwójnej E,. W czwartym etapie (Z = I) krzepnie eutektyka podwójna A + B ziarn metali, a skład roztworu ciekłego zmienia się wzdłuż linii £,E aż doj punktu eutektyki potrójnej E. W tej chwili rozpoczyna się piąty etap (Z = 0), w którym krystalizuje eutektyka potrójna A + B + C.

W przypadku układu potrójnego z fazami międzymetalicznymi, tworzącymi się w stanie ciekłym, postępuje się analogicznie jak z układami podwójnymi. Sposób wprowadzony przez Kurnakowa, nazwany przez autora metodą triangulacji, polega na podziale układu na części, z których każdą rozpatruje się niezależnie.

Tak na przykład hipotetyczny układ A-B-C mieszaniny eutektycznej składników (rys. 4.29) zawiera w składowym układzie A-B fazę A,B, w układzie B-C fazę BC oraz fazę potrójną ABC,- Ponadto zawiera pięć eutektyk podwójnych oraz trzy eutektyki potrójne. Metoda triangulacji polega na podziale analizowanego układu (wykresu warstwicowego, przekroju izotermicznego) na części, z których każda obejmuje eutektykę albo perytektykę potrójną. Przekroje stężeniowe utworzone według linii podziału tworzą układy pseudopodwójne. Wobec tego rozpatrywany układ A-B-C

Rys. 4.29. Analiza układu trójskładnikowego z fazami międzymetalicznymi można poprawnie podzielić na części: A-BC-C, A-A₂B-BC oraz A₂B-B-BC, z któ

rych każdą można niezależnie analizować jak układ potrójny. Natomiast podział na Hfc części na przykład: A-ABC₂-C, A-B-ABC₂ oraz B-ABC₂-C jest nieprawidłowy, p! ponieważ ostatni obszar jest pozbawiony eutektyki potrójnej. jŁ Zastosowanie metody Kurnakowa jest oczywiście ograniczone do układów ,1 z fazami międzymetalicznymi tworzącymi się z fazy ciekłej.