IMGB05 (4)

iw    psniutowate

Tabela 7.13. Terminy uprawy oberżyny w pomieszczeniach
Miejsce uprawy	Wysiew ousion	Sadzenie rozsady na miejsce stałe	Początek zbiorów	Koniec zbmóe
	miesi sc 'dekada

Szklarnie ogrzewane	Xll/l 3	III/I, 2	V/l. 2	Vll/Z MO/1*
Tunele opiewane	i/ł-n/i	!V/I, 2	VI/1, 2	IX/J-X/I
Szklarnie, tunele i inspekty
nie opiewane	III/I, 2	VA 3	vn/i, 2	IX/3-X/t
' Uprawa przedłużona

rykę i oberżynę stwierdzono, że obydwa gatunki pobierają podobne ilości składników (Kaulfmann i Vorwerk 1971), W odniesieniu do jednostki wytworzonej masy roślinnej oberżyna zużywa jednak przeciętnie nieco więcej składników pokarmowych niż papryka. Autorzy ci zalecają przy plonie wyno-szącym 2,5—5 kg z 1 m² owoców następujący poziom nawożenia (w g/m²): 10—25 N, 3-6 P (7—14 P,0,) i 15—30 K (18—36 K,0).

7.3.6.    Odmiany

Odmiany oberżyny różnią się między sobą budową morfologiczną roślin oraz kształtem, wielkością i zabarwieniem owoców. Szczególnie przydatne do uprawy pod osłonami są odmiany francuskie (hodowli I.N.RA) — Baluroi F, i Bonica F,. wczesne i bardzo plenne. Pierwsza ma owoce wydłużone o ciemnofioletowej, mocno błyszczącej skórce, a owoce drugiej są zaokrąglone, z czarną, błyszczącą skórką. W Holandii dużą popularnością cieszy się odmiana Adona F, (firmy Rijk Zwaan), przeznaczona do uprawy w pomieszczeniach ogrzewanych. W pomieszczeniach nie ogrzewanych można sadzić u nas bułgarską odmianę mieszańcową nr 12 x x Delikates, o cylindrycznie wydłużonych owocach barwy brunatnofioletowej. lub tez polską odmianę Rodo. tworzącą cylindryczne, gruszkowate owoce barwy fioletowo -brunatnej z połyskiem (Zbiorowa 1977).

7.3.7.    Produkcja rozsady

Z1 g nasion otrzymme się około 100 roślin. Zasady produkcji rozsady są bardzo podobne jak w produkcji papryki. Ze względu jednak na wysokie wymagania cieplne oberżyny zaleca się utrzymywanie nieco wyższej temperatury dziennej (o ok. 2 C). można natomiast bardziej zróżnicować temperaturę między dniem a nocą. nawet o 6 -8 C (Musard 1980). Okres przygotowania rozsady z powodu powolnego początkowego wzrostu roślin jest długi i wynosi 8—10 tygodni Dobrze wyrośniętą rozsadę sadzi się na miejsce stale wtedy, kiedy pierwszy pąk kwiatowy jest już rozwinięty.

Aby zapobiec występowaniu chotób pochodzenia glebowego, w uprawie oberżyny stosuje się szczepienie rozsady na odpornych podkładkach, takich samych jak u pomidora. Doświadczenia Ginoux (1974), D'Ercole (1978) oraz D’Ercole i Nipou (1978) wykazały pełną przydatność do tego celu podkładki pomidora KNVF. Stosuje się technikę szczepienia w boczną szparę lub w klin, jak przy szczepieniu rozsady pomidora.

7.3.8. Metody uprawy

Oberżynę uprawia się podobnie jak paprykę. Roślina ta we wczesnej uprawie w ogrzewanych pomieszczeniach bardzo dobrze udaje się na balotach słomy jako podkładzie grzejącym.

Liczba roślin sadzonych na jednostce powierzchni zależy przede wszystkim od siły wzrostu odmiany, a także od miejsce uprawy. W pomieszczeniach wysokich wysada się rośliny zwykle w rozstawie 80-—70 x 40—60 cm, co daje 2—3 rośliny na 1 m¹ powierzchni uprawnej. W inspektach sadzi się oberżynę najczęściej w rozstawie 60—50 x 30—40 cm (4—6 roślin na 1 m')

7.3.9.    Zabiegi pielęgnacyjne

podstawowe zabiegi pielęgnacyjne, jak regulacja warunków środowiska czy nawoźe-_nie juz wcześniej pokrótce wyjaśniono.

Prowadzenie i cięcie roślin. Cięcie Kjjrm oberżyny w decydujący sposób wpływa

wielkość owoców. W pomieszczeniach wysokich prowadzi się rośliny na jeden pęd główny, podwiązywany za pomocą sznurka óo drutów. Spotyka się również prowadzenia na 2 lub 3 pędy. Pędy boczne wyra-staiące z kątów liści pędu głównego do wysokości 50—60 cm od ziemi uszczykuje się za pierwszym liściem znajdującym się nad pierwszym zawiązkiem. Natomiast pędy bo-one wyrastające wyżej przycina się za pierwszym lub drugim liściem znajdującym się nad drugim zawiązanym owocem. W uprawie inspektowej pozostawia się 3—4 najsilniejsze pędy boczne, które przycina się, zostawiając jeden lub dwa liście za drugim zawiązkiem owocu. Powyżej pozostawionych pędów bocznych oglawia się pęd główny rośliny. Liście na łodydze głównej oberżyny usuwa się stopniowo aż do miejsca, gdzie łodyga się rozgałęzia.

Zabiegi poprawiające zawiązania owoców. Oberżyna jest w zasadzie rośliną samopylną. Jednak dla pewności zawiązania owoców stosuje się (przy korzystnej temperaturze i wilgotności powietrza) zapylanie kwiatów w taki sam sposób, jak u pomidora lub papryki. W niesprzyjających warunkach środowiska roślina ta pozytywnie reaguje na traktowanie kwiatów substancjami wzrostowymi. Technika hormonizacji jest taka sama jak w uprawie pomidora. Stosuje się również podobne regulatory wzrostu. Po raz pierwszy wykonuje się zabieg, gdy pierwsze kwiaty są rozwinięte u 40—50% roślin, a następnie przeważnie w odstępach tygodniowych.

7.3.10.    Zbiór oraz przygotowanie do obrotu i krótkiego przechowania

Owoce oberżyny zbiera się po upływie 30—40 dni od kwitnienia. Zbioru dokonuje się stopniowo, w miarę osiągania przez owoce dojrzałości użytkowej, tzn. z chwilą osiągnięcia odpowiedniej wielkości, ale zanim stwardnieje miązsz i nasiona. W optymalnej fazie dojrzałości użytkowej powierzchnia owocu jest błyszcząca i intensywnie zabarwiona, w fazie dojrzałości fizjologicznej natomiast barwa zmienia się na matową, a miąższ staje się mniej smaczny.

Owoce zbiera się zwykle co 4—5 dni, odcinając je z częścią szypułki, zazwyczaj sekatorem.

Średni plon wynosi 5—7 kg z 1 nr, a w uprawie przedłużonej można uzyskać nawet kilkanaście kilogramów owoców z 1 m¹. Owoce pakuje się do skrzynek uniwersalnych plastykowych lub drewnianych, układaiąc je ściśle warstwami. W razie potrzeby można je przechowywać do kilkunastu dni w temperaturze 7—10'C i wilgotności powietrza 90—95% (Aubert i Pochard 1981). Ze względu na to. ze owoce bardzo szybko więdną, dobrze jest je pakować w woreczki foliowe.

7.4. Choroby pasożytnicze warzyw psiankowatych

7.4.1. Choroby wirusowe

Mozaika pomidora i papryki (Tobacco mosaic virus). Jest to bardzo często spotykana choroba pomidora i papryki. Poraża liście, pędy i owoce. Na liściach widoczne są jasnozielone przebarwienia, które później stają się żółte. Blaszki liściowe ulegają deformacji, przybierając postać nitkowatą lub pa-pierowatą. Na pędach i owocach występują brunatne, nekrotyczne, smugowane plamy. Wirus bardzo łatwo przenoszony jest mechanicznie przez narzędzia, ubranie i ręce oraz przez szkodniki. 2ródłem infekcji mogą być