IMGD20

Potrzeby stanowią dla Lintona najbardziej dynamiczny element osobowości jej, nostki. Niezaspokojona potrzeba to impuls pobudzający do działania; czynnik pl szający indywiduum do aktywności fizycznej i umysłowej'. Działanie Jednostki można zatem określić jako dążenie do zaspokojenia potrzeby. Mówiąc bardziej precyzyjnie: działanie to tyle, co dążenie do wytworzenia stanu rzeczy redukującego potrzebę. Stan rzeczy, który - według wiedzy podmiotu - redukuje określoną po. trzebę. stanowi cel działania, czyli wartość autoteliczną. Wiedza jednostki wyznaca nie tylko cel działania - czyli warunki konieczne i wystarczające dla zaspokojeni potrzeby - lecz także wartości instrumentalne. Wartością instrumentalną jest dli działającego podmiotu każdy przedmiot (obiekt) materialny bądź idealny, który- I zgodnie z jego wiedzą - może być użyty do wytworzenia stanu rzeczy redukujące- j go pewną potrzebę; do realizacji jakiejś wartości autotelicznej. Wiedza jednostki wyznaczając relacje pomiędzy wartościami instrumentalnymi a wartością autoteliczną. określa również działania niezbędne dla realizacji celu. Można zatem po- I wiedzieć, że tak jak potrzeba stanowi bezpośrednią przyczynę działania, tak wiedza I podmiotu wyznacza charakter działania i organizuje jego poszczególne elementy; I składowe.

Zdolność do tworzenia systemów symboli umożliwia jednostkom wzajemną I komunikację, która stanowi z kolei warunek konieczny wszelkiego współdziałania. Wzajemna komunikacja pozwala jednostkom na artykułowanie swoich potrzeb i-w przypadku ich podobieństwa, a także pewnej zgodności co do sposobu ich zaspo>| kajania - na sformułowanie wspólnego celu działania.

Cel grupy (wartość autoteliczna grupy), to stan rzeczy, który - zgodnie ze standardową więdzą jednostek - redukuje ich określone potrzeby. Cel grupy jest takim stanem rzeczy, którego indywiduum nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć. Wstąpienie zatem do grupy lub też jej współtworzenie jest często dla jednostki działaniem koniecznym do realizacji jej indywidualnego celu. zaś sama grupa - wartością) instrumentalną.

Drugi istotny komponent kultury grupy (obok wspólnego celu) stanowią wzory kulturowe, czyli wystandaryzowana wiedza członków grupy, dotycząca sposobu realizacji wartości autotelicznej. Mówiąc innymi słowy: wzory kulturowe to zespól wystafr; daryznwanych i zobiektywizowanych poglądów członków grupy wyznaczających sposób realizacji wspólnego celu. Wzory kulturowe określają zatem:

11 zespół wartości instrumentalnych wobec jakiejś wartości autotelicznej;

2)    typy działań niezbędnych dla realizacji celu grupy;

3)    zespól cech. które musi posiadać członek grupy podejmujący pewne działa-' nia dla realizacji wspólnego celu;

4i zespół cech. które powinna posiadać jednostka podejmująca pewne konkretne działania dla realizacji celu grupy.

Konsekwencją istnienia wzorów kulturowych typu 1 jest jednolite (w obrębie grupy) postrzeganie pewnych obiektów jako wartości. Wzory kulturowe typu 2 stanowią podstawę dla sformułowania zespołu obowiązków wewnątrzgrupowych. Na-

Antropologiczna koncepcja grupy

tomiast wzory kulturowe typu 3 wyznaczają każdorazowy podział dzy poszczególnych członków grupy.

Obowiązek to kolejny element systemu kultury grupy Obowiązek jest społeczną wzmocnioną różnymi sankcjami, nakładaną na członka posiadane przez niego cechy. Obowiązki wewnątrzy ropowe nakazują nym jednostkom podejmowanie takich działań, które - zgodnie z panującymi i pie wzorami kulturowymi - uważane są za niezbędne dla realizacji cełu jak wzory kulturowe typu 2 stanowią podstawę dla sformułowania zespolą obowtlM ków wewnątrzgrupowych. tak wzory kulturowe typu 3 wyznaczają rozdział l)W obowiązków pomiędzy członków grupy. Poszczególne obowiązki różne jednostki zgodnie ze zbiorowymi przekonaniami okre^lająejipii^^^^^^^H musi posiadać członek grupy, aby mógł podejmować pewne dzmlanil^^^^^^^H maga realizacja wspólnego celu.

Całokształt obowiązków jednostki w grupie ująć można terminem funkcja jed-nostki. Inaczej mówiąc, funkcja jednostki w grupie to zespól norm obligatoryjnego, nałożonych na jednostkę ze względu na posiadam

Wypełnianie obowiązków przez jednego członka grupy uzależnione je* 4 pełniania innych obowiązków przez drugą jednostkę czy też zespół jednostek. H szczególne funkcje (kompleksy obowiązków) tworzą zintegrow aną całość; 9ealiMml jednych jest warunkiem sine qua non realizacji innych i na odwrót. Można zmem powiedzieć, że wszystkie jednostki wchodzące w skład grupy są od sichiąl^^H mnie zależne (w sposób pośredni lub bezpośredni). Jednocześnie nakazują pewnym członkom grupy podporządkowanie się w określonych innym jednostkom realizującym obowiązki odmiennego typu. Można zatem także o relacjach nadrzędności i podrzędności występujących poraiędaQM^^^^^H grupy, jak również o tym. że pozycja jednostki w grupie wyznaczona jest pflrtfSH funkcję (przez jej całokształt obou iązków). Pozycję społeczną rozumiemy położenie (miejsce) jednostki w obrębie systemu podrzędności. nadrzędności I wspdljmB leżności (pośredniej i bezpośredniej), występującego w danej grupie. przez jej funkcję pełnioną w tej grupie.

Realizowanie pewnych obowiązków zawsze w iąże się z posiadaniem) praw. Przez prawo rozumiemy normatywnie usankcjonowaną możliwo^ wania pewnego rypu działań. Inaczej - prawo jednostki zdefimowa zgodę członków grupy na podejmowanie przez nią pewnych typów wyrażoną w postaci normy społecznej. Prawa skojarzone są z mi, a mówiąc ściślej - zakres uprawnień jednostki z reguły zakres jej obowiązków. Całokształt praw członka grupy. pr^słlSE względu na pełnioną funkcję, wygodnie jest określić jako Stapjg[H__

Funkcja jednostki »■ grupie wyznacza jej pozycję i r/d)Htłl|^| śla rolę społeczny. Status zaś - jej dostęp do zespołu wanośńj dujących się w dyspozycji grupy. Rolę jednostki zdefimowa&j społecznych, wzmacnianych sankcjami prestiżowymi.